Milli Görüş’le geçen bir siyasi ömür…
Türkiye Cumhuriyeti’nin parlamenter sistemle yönetildiği devirde 23’üncü Başbakanı olan Prof. Dr. Necmettin Erbakan, ebediyete intikalinin 14’üncü yılında anılıyor.
1926 YILINDA DÜNYAYA GELDİ
Sevenleri tarafından ‘Mücahit Erbakan’ lakabıyla anılan Erbakan, 29 Ekim 1926’da Sinop’ta dünyaya geldi.
Babasının ağır ceza reisi olması dolayısıyla çocukluğu farklı kentlerde geçen Erbakan, Kayseri Cumhuriyet İlkokulu’nda başladığı ilkokul eğitimini Trabzon’da tamamladı.
Erbakan, İstanbul Erkek Lisesi’ni 1943’te birincilikle tamamlamasının akabinde, imtihansız geçiş hakkına karşın İstanbul Teknik Üniversitesi’ne sınavla girdi.
Sınav sonucuna göre doğrudan ikinci sınıftan başlatılan Erbakan, 1948’de mezun olduğu üniversitenin Makine Fakültesi motorlar kürsüsünde asistanlık vazifesine başladı.
ALMANYA’DA ÇALIŞMALARDA BULUNDU
1951’de İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından Almanya’daki Aachen Teknik Üniversitesi’ne ilmi araştırmalar yapmak üzere gönderilmesi, Erbakan’ın hayatındaki dönüm noktalarından biri oldu.
Alman ordusu için araştırma yapan DVL Araştırma Merkezi’nde, biri doktora olmak üzere üç tez hazırlayan Erbakan, bu tezleriyle Alman İktisat Bakanlığı’nın dikkatini çekti.
Motorların daha az yakıt harcaması konusunda kendisinden istenilen raporu hazırlayan Erbakan, doçentlik tezini de “dizel motorlarda püskürtülen yakıtın nasıl tutuştuğunun matematiksel izahı” üzerine hazırladı.
Erbakan, çalışmalarıyla Leopard tanklarının üretiminin yapıldığı Almanya’nın en büyük motor fabrikasına davet edildi, daha sonra burada başmühendis olarak tank motorları üzerine çalışmalar yaptı.
AĞIR SANAYİ ATAĞININ AKABİNDE BİRİNCİ YERLİ MOTOR ÜRETİLDİ
Türkiye’de başlattığı ağır sanayi hamlelerini Almanya’da kaldığı müddette deneyim eden Erbakan, bunu birebir vakitte Ulusal Görüş’ün önemli hedeflerinden birisi olarak da belirledi.
Necmettin Erbakan, o yıllarda düzenlenen otomobil kongresinde, “Şeftaliden başka bir şey üretemeyiz” görüşünü savunanlara karşı, bir araya geldiği arkadaşlarıyla 1956’da, Türkiye’nin ilk yerli motorunu üretmek için Gümüş Motor Fabrikası’nı kurdu.
Burada, Avrupa’daki benzerlerinden düşük, saatte 5,5 litre motorin harcayan bir ve iki silindirli motorların üretimi yapılmaya başlandı.
Fabrika hisselerinin çoğunluğu pancar kooperatifi ve şeker fabrikasına geçince Gümüş Motor’un ismi “Pancar Motor” olarak değiştirildi. Pancar Motor, Mart 1960’ta seri üretime başladı.
ODALAR BİRLİĞİNDEN SİYASETE
Odalar Birliği Sanayi Dairesi Başkanlığına 1966’da getirilmesinin akabinde Genel Sekreter olan Erbakan, önce Odalar Birliği Yönetim Heyeti üyeliğine, bir yıl sonra da Odalar Birliği Başkanlığına seçildi.
Erbakan, o periyot tanıştığı Nermin Saatçioğlu ile evlendi. Nermin ve Necmettin Erbakan çiftinin evliliğinden çocukları Zeynep, Elif ve Muhammed Fatih dünyaya geldi.
Odalar Birliğinde de etkin devir geçiren Erbakan, Anadolu sermayesini desteklemek için çalıştı.
Geçersiz sayılan Odalar Birliği Başkanlığı seçimi Danıştaya taşınınca Erbakan, bu vazifesinden Ankara Valiliğinin buyruğuyla uzaklaştırıldı. Bu karar, Erbakan’ın siyaset yolculuğunu başlattı.
KONYA’DAN BAĞIMSIZ MİLLETVEKİLİ SEÇİLDİ
Erbakan, milletvekili seçiminin yapıldığı 12 Ekim 1969’a giden süreçte, güçlü bir siyasi parti olan Adalet Partisi’nden (AP) milletvekili olmak istedi lakin kabul edilmedi.
Bunun üzerine Konya’dan bağımsız aday olan Erbakan, üç milletvekili seçilebilecek oyu alarak milletvekili oldu.
Erbakan, Konya’daki milletvekilliği çalışmaları sırasında kendisine yönelik, “Bir çiçekle bahar olmaz” değerlendirmeleri üzerine, “Evet, bir çiçekle bahar olmaz ama her bahar bir çiçekle başlar.” tabirini kullandı.
MİLLİ NİZAM PARTİSİ’Nİ KURDU
Konya Milletvekili Erbakan, 26 Ocak 1970’te 17 arkadaşıyla Ulusal Nizam Partisini kurdu.
Genel Lider Erbakan, partisinin kuruluşundan sonra kapitalizm ve Batıcılık aksisi siyaset yürüttü.
Erbakan’ın siyasetinde “siyonizm” ile mücadele ön planda yer aldı. Erbakan, Türk siyaseti ve kamuoyunda “Filistin davası”nın gündeme gelmesini sağladı.
Milli Görüş hareketi lideri Erbakan, “önce ahlak ve maneviyat” vurgusunu da Milli Nizam Partisi’nin çalışmalarıyla gençlere ve partililere aktardı.
AYASOFYA’DA NAMAZ DAVETİ PARTİ KAPATMA GEREKÇESİ OLDU
Erbakan ve arkadaşlarının izlediği siyaset tarzı, pek çok çevrenin dikkatini çekti.
12 Mart 1971 muhtırasının ardından mayıs ayında “laikliğe aykırı çalışmalar yürüttüğü” iddiasıyla Milli Nizam Partisi kapatıldı. Partinin kapatılmasına ilişkin mahkeme kararının gerekçesinde, Erbakan’ın konuşmalarında halkı Ayasofya’da namaz kılmaya davet etmesi de yer aldı.
Partisinin kapatılmasının ardından Erbakan, arkadaşlarıyla 11 Ekim 1972’de Ulusal Selamet Partisi’ni (MSP) kurdu.
Parti, 1973’teki seçimde 48 milletvekilliği ve 3 senatörlük kazanarak 51 parlamenterle Meclis’e girdi.
Seçimlerden hemen sonra CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit ile yapılan görüşmelerin ardından CHP-MSP koalisyon hükümeti kuruldu. Erbakan, bu hükümette başbakan yardımcısı olarak görev aldı.
‘MÜCAHİT ERBAKAN’
Bu dönemde Kıbrıs sorunu gündeme gelirken, siyasilerce ülkedeki sorunlardan daha fazla Ada’daki gelişmeler üzerine stratejiler üretildi.
Kıbrıs’a 20 Temmuz 1974’te düzenlenen Barış Harekatı’nı güçlü şekilde savunan Necmettin Erbakan’ın ismi bu periyotta “Mücahit” sıfatıyla kullanılmaya başlandı.
Bülent Ecevit ile Erbakan’ın Kıbrıs meselesi üzerindeki görüş ayrılıkları nedeniyle CHP-MSP hükümeti, 17 Eylül 1974’te dağıldı.
Erbakan’ın liderliğindeki MSP, o yıllarda kurulan yeni hükümetlerde ortak oldu.
“11’ler hükümeti”, “milletvekili pazarlığı” ve “Güneş Motel” şaibeleri 1978’de siyasette gündemi belirlerken, 12 Eylül 1980 askeri darbesinde Erbakan ve siyasi hareketi de hedef alındı.
CEZAEVİ SÜRECİ
Milli Selamet Partisince 6 Eylül 1980’de Konya’da düzenlenen Kudüs Mitingi, partinin kapatılma sebeplerinden birisi olarak gösterildi.
Erbakan’ın bu sürede verdiği mücadele “dava” olarak adlandırıldı. Erbakan’ın “dava” için yetiştirdiği kuşak, yeni Türkiye inşasında bunu temel aldı.
Darbeden sonra İzmir’de uzun süre gözaltında kalan Erbakan, daha sonra çıkarıldığı mahkemece tutuklandı ve 9 ay cezaevinde kaldı.
Erbakan, cezaevinden çıktıktan sonra yeni parti kurma çalışmalarını başlattı.
REFAH PARTİSİ KURULDU
Siyasi yasaklı Necmettin Erbakan, kapatılan MSP’nin yerine Refah Partisi’nin (RP) 19 Temmuz 1983’te kurulmasını sağladı.
Partinin genel başkanlığı koltuğuna Ahmet Tekdal oturdu. Siyaset yasağının kalkmasının akabinde Erbakan, Refah Partisinin 11 Ekim 1987’de yapılan kongresinde oy birliğiyle genel başkan oldu.
Bu tarihten sonra yapılan yerel seçimlerde Refah Partisi’nin kazandığı belediyelerdeki hizmetler, Erbakan ve siyasetine olan ilgiyi artırdı.
Milli Görüş fikri, Türkiye’de bu dönemde yeni bir model oldu. 27 Mart 1994 yerel seçimlerinde Milli Görüş, İstanbul ve Ankara büyükşehir belediyeleri dahil birçok kentin yerel yönetimlerinde işbaşına geldi.
REFAH PARTİSİ BİRİNCİ PARTİ OLDU
Necmettin Erbakan, 20 Ekim 1991 seçimlerinde Konya’dan yine milletvekili seçildi.
Parti, 1995’teki genel seçimlerde yüzde 21,7 oy oranıyla sandıktan birinci çıktı. Erbakan, Meclis’e Konya milletvekili olarak girdi. Cumhurbaşkanlığı koltuğundaki Süleyman Demirel, hükümeti kurma yetkisini Refah Partisi’ne vermedi. Daha sonra kurulan DYP-ANAP hükümeti 3 ay sürdü.
54. HÜKÜMET’TE BAŞBAKANLIK YAPTI
Hükümet kurma misyonunu Cumhurbaşkanı Demirel’den alan Erbakan, Tansu Çiller’in genel başkanlığındaki Doğru Yol Partisi ile 54. Hükümeti kurarak 28 Haziran 1996’da başbakanlık koltuğuna oturdu.
Başbakan Erbakan, dış politikada G-7’lere karşı gelişmekte olan Müslüman ülkeleri bir ortaya getirmek için D-8’leri kurdu.
28 ŞUBAT VE “POSTMODERN DARBE” SÜRECİ
Necmettin Erbakan’ın Başbakan, DYP Genel Başkanı Tansu Çiller’in ise Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı olarak görev aldığı hükümet, “rejimi tehdit ettiği” iddiasıyla tartışmaların odağı oldu.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, Erbakan’ın, 24 Ocak 1997’de Kayseri’ye yaptığı seyahat sırasında, tek tip elbise giyip bere takan vilayet örgütü görevlileriyle ilgili partiye ikazda bulundu.
Günlerce kamuoyunda oluşturulan propagandalar sonrası, 28 Şubat 1997’de “postmodern darbe” olarak anılacak müdahale gerçekleşti.
Başbakan Erbakan’ın o gece ulusa seslenmek için hazırlık yaptırdığı, Milli Güvenlik Kurulu toplantısından geç saatte “gergin ve üzgün” geldiği için bu yayının iptal edildiği sonradan ortaya çıktı.
BAŞBAKANLIKTAN İSTİFA ETTİ
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Vural Savaş tarafından 27 Mayıs 1997’de Anayasa Mahkemesine iktidar partisi Refah Partisi’nin temelli kapatılması istemiyle dava açıldı.
Koalisyon ortağı Yanlışsız Yol Partisi’nin protokol gereği başbakanlık koltuğunu alması için Necmettin Erbakan, 30 Haziran 1997’de Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’e istifasını sundu.
Demirel, DYP Genel Başkanı Tansu Çiller yerine 55. Hükümet’i kurma görevini Anavatan Partisi Genel Lideri Mesut Yılmaz’a verdi.
Anayasa Mahkemesi’nde görülen Refah Partisi’nin kapatılması davası, 16 Ocak 1998’de sonuçlandı.
Refah Partisi’nin kapatılmasına ve aralarında Necmettin Erbakan’ın da bulunduğu 6 bireye 5 yıl müddetle siyaset yasağı getirilmesine karar verildi.
Erbakan, partisinin kapatılması kararının akabinde yaptığı konuşmada, “Bu alınmış karar, tarihin akışı içerisinde basit bir noktadır. Böyle bir kararın yürürlüğe girmesiyle Türkiye’de halkımızın muazzam bir bölümünün partisi olan Refah Partisi ve onun davası, bu kararlardan zerre kadar etkilenmez. Bu kararlardan bir tek sonuç çıkar, o da refah inancının tek başına iktidarı. Bu olayın arkasından Refah Partisi davasının, camiasının çok daha büyüyüp gelişeceği kesinlikle açıktır.” ifadelerini kullandı.
REFAH PARTİSİ KAPANMADAN FAZİLET PARTİSİ KURULDU
Refah Partisinin kapatılması sürecini beklemeyen partililer, 17 Aralık 1997’de Milli Görüş hareketinin dördüncü partisi olan Fazilet Partisi’ni kurdu.
Partinin genel başkanlık vazifesini de Recai Kutan üstlendi. Fazilet Partisi’nin 14 Mayıs 2000’deki kongresi, gelenekçi ve yenilikçi kanat şeklinde isimlendirilen parti içi kümelerin yarışına sahne oldu.
Abdullah Gül yenilikçi kanadın, Recai Kutan ise gelenekçi kanadın oylarını aldı.
Bu ortada Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Vural Savaş, Fazilet Partisi’nin de kapatılması için dava açtı.
Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer’in Cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturmasının akabinde Vural Savaş’ın yerine atanan Sabih Kanadoğlu’nun hazırladığı delillerle Fazilet Partisi, 22 Haziran 2001’de kapatıldı.
SAADET PARTİSİ’Nİ KURDULAR
Erbakan, Refah ve Fazilet partilerinin kapatılması üzerine, “Atımızı alan yolumuzu da almadı ya.” tabirini kullanmıştı.
Bir ay sonra partililer, Ulusal Görüş’ün beşinci partisi olan Saadet Partisi’ni kurdu.
Milli Görüş’ten ayrılan isimlerin kurduğu Adalet ve Kalkınma Partisi, 2002’deki erken seçimde tek başına iktidar oldu. Saadet Partisi ise seçim barajını geçemeyerek TBMM dışında kaldı.
Erbakan, 5 yıllık siyaset yasağının kaldırılmasının akabinde Mayıs 2003’te Saadet Partisi Genel Başkanı oldu.
Kamuoyunda “kayıp trilyon davası” olarak bilinen Refah Partisi’nin mali hesaplarına ait davada kendisine verilen mahpus cezasından ötürü Erbakan, 30 Ocak 2004’te Saadet Partisi Genel Başkanlığı ve üyeliğinden ayrılmak zorunda kaldı.
Erbakan’ın, sıhhat problemleri sebebiyle müracaatından ötürü cezanın infazı ertelendi.
Ankara 9. Ağır Ceza Mahkemesi, Erbakan’ın 2 yıl 4 aylık hapis cezasını, yeniden yargılama sonunda değiştirmedi ancak cezasını konutunda çekmesine karar verdi.
Dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından Milli Görüş lideri Necmettin Erbakan’ın “sürekli hastalık” nedeniyle aldığı mesken mahpusu cezası 19 Ağustos 2008’de kaldırıldı.
ERBAKAN 27 ŞUBAT 2011’DE HAYATINI KAYBETTİ
Saadet Partisi Harika Büyük Kongresi’nde 17 Ekim 2010’da yine genel lider olan Erbakan, 28 Şubat postmodern darbenin 14. yılı arifesinde teneffüs yetmezliğine bağlı, kalp ve çoklu organ yetmezliği sebebiyle 27 Şubat 2011’de hayatını kaybetti.
Erbakan, 1 Mart 2011’de, vasiyeti üzerine devlet merasimi yerine İstanbul Fatih Camii’nde düzenlenen cenaze merasiminin akabinde son seyahatine uğurlandı.