TÜRKİYE Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu Toplandı
TÜRKİYE Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu, İçişleri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik ile Tarım ve Orman Bakanlığı ve bağlı kurum ve kuruluşlarının bütçelerini görüşmek üzere Meclis Başkanvekili Bekir Bozdağ başkanlığında toplandı. Bu önemli toplantıda, bakanlıkların bütçeleri ve çalışma hayatına dair gelişmeler detaylı bir şekilde ele alındı.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın Açıklamaları
Genel Kurul’a hitap eden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, tüm dünyada çalışma hayatında dijitalleşme ve yapay zekanın getirdiği yeniliklerin deneyimlendiğini ve sosyal güvenlik sistemlerinin de bu yeniliklere uyum sağlama çabası içerisinde olduğunu vurguladı. Bakan Işıkhan, “Birçok ülke, yaşlanan nüfus, artan sağlık maliyetleri ve ekonomik belirsizliklerle mücadele ederken, sosyal güvenlik sistemlerini daha sürdürülebilir ve kapsayıcı hale getirmek için reformlar gerçekleştirmektedir. Bu küresel tablo, Türkiye’nin de çalışma hayatını ve sosyal güvenlik sistemini yeniden tasarlama, geleceğin iş gücünü bu yeni dünyaya hazırlama gerekliliğini açıkça ortaya koymaktadır. Bakanlık olarak bizler de bu değişimlerin gerisinde kalmadan, bu dönüşümlerin öncüsü olmayı hedefliyoruz” şeklinde konuştu.
Deprem Bölgesindeki Çalışmalar
Bakan Işıkhan, deprem bölgesine yönelik yapılan çalışmaları detaylandırarak, “Toplamda 21 milyar lirayı aşan bir bütçe ile çalışanlarımızın işlerini kaybetmemesi adına ‘Kısa Çalışma Ödeneği’ni; kısa çalışmadan veya işsizlik ödeneğinden faydalanamayan vatandaşlarımız için ‘Nakdi Ücret Desteği’ni devreye aldık. Bölgede önemli kamu hizmetlerinin, aksamadan sürdürülmesi amacıyla yaklaşık 66 bin kişilik Toplum Yararına Program (TYP) bütçesini tahsis ettik. Deprem öncesinde, 2022 aralık ayında, bu illerde sigortalı çalışan işçi sayısı 1 milyon 889 bin olarak kaydedilmişken; 2024 yılının eylül ayı itibarıyla, bu sayı; 1 milyon 872 bin seviyesine ulaşmıştır. İstihdamımız, bazı illerimizde deprem öncesindeki seviyelerin üzerine çıkmıştır” dedi.
İstihdam ve İş Gücü Verileri
Bakan Işıkhan, çalışma hayatına yönelik faaliyetlerle ilgili olarak, “İş gücümüz, son bir yılda 1 milyon 232 bin artış göstererek; 36,1 milyon seviyesine ulaşmıştır. İstihdamımız, aynı dönemde 1 milyon 31 bin artarak; 33 milyon kişiye yükselmiştir. İşsiz sayımız, 3,1 milyon olarak kaydedilmiş ve işsizlik oranı yüzde 8,8 seviyesine gerilemiştir. Son 18 aydır tek hanelerde seyreden işsizlik oranımız, Orta Vadeli Program (OVP) hedefleriyle tam uyum içinde ilerlemektedir. Önümüzdeki üç yıllık süreçte, istihdamı, yıllık ortalama 758 bin kişi artırmayı ve iş gücüne katılma oranlarında beklenen artışa rağmen işsizlik oranını kalıcı olarak tek haneli seviyelere çekmeyi hedefliyoruz” ifadelerini kullandı.
Genç İşsizlik ve Kadın İstihdamı
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine atıfta bulunan Bakan Işıkhan, genç işsizlik oranının son 5 yılda yüzde 8,6 puan azalarak 2024 yılı ekim ayı itibarıyla yüzde 16,6 seviyesine gerilediğini belirtti. “Ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin oranı da dikkat çekici bir şekilde azalmaktadır. 2020 yılına kıyasla; 2,1 puanlık bir düşüşle yüzde 26,3 seviyesine gerileyen bu oran, gençlerimizi daha fazla eğitim ve iş imkanıyla buluşturduğumuzun somut bir kanıtıdır” dedi. Kadın istihdamıyla ilgili olarak ise, “Kadın İstihdamında Pozitif Ayrımcılık Projesi, Her Meslekte Kadın Eli Projesi ve diğer projelerle; kadınların çalışma hayatındaki yerini güçlendirdik. İş Pozitif Programı ile 2024 yılında 750 bin kadını istihdama kazandırdık” şeklinde bilgi verdi.
Asgari Ücret Düzenlemeleri
Asgari ücretle ilgili yürütülen çalışmalara da değinen Bakan Işıkhan, “Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun çalışmaları sonucunda, asgari ücreti net 17 bin 2 lira seviyesine yükselttik. 2025 yılında uygulanacak asgari ücreti belirlemek üzere Asgari Ücret Tespit Komisyonu çalışmalarına 10 Aralık 2024 tarihinde başlamış ve ilk toplantısını gerçekleştirmiştir. İkinci toplantı ise 16 Aralık Pazartesi günü yapılacaktır. Ayrıca, işçilerimizin gelirini artırma amacıyla başlattığımız Asgari Ücret Desteğini gerektiği noktada güçlendirdik. 2024 yılı itibarıyla bu desteği aylık 700 liraya çıkardık. Yılın ilk dokuz ayında yaklaşık 1,5 milyon iş yerine toplamda 38 milyar lira asgari ücret desteği sağladık” dedi.
Kamu Görevlileri ve Emekliler
2025 yılı için kamu görevlileri ve emeklilere yüzde 6 artı yüzde 5 oranında zam yapılmasının karara bağlandığını belirten Bakan Işıkhan, “Enflasyon farklarının yüksek olması durumunda, bu farkın maaşlara eklenmesiyle kamu görevlilerimizin alım gücünü koruma yönündeki kararlılığımız sürecektir. 2025 yılında gerçekleştireceğimiz toplu sözleşme görüşmeleriyle, 2026 ve 2027 yıllarını kapsayacak şekilde; kamu görevlilerimizin mali ve sosyal haklarını yeniden masaya yatıracağız. İnşallah, 2025 yılında da tüm tarafların mutabık kalacağı sonuçlara ulaşmayı hedefliyoruz” ifadelerini kullandı.
Sosyal Güvenlik Çalışmaları
Sosyal güvenlik kapsamında yapılan çalışmalar hakkında da bilgi veren Bakan Işıkhan, “Sosyal devlet anlayışıyla, sosyal güvenlik sistemimizi daha kapsayıcı, erişilebilir, mali sürdürülebilirliği güçlü ve yeni çalışma modellerine uyumlu bir yapıya kavuşturmak için çalışmalarımız devam etmektedir. SGK gelirlerinin giderleri karşılama oranı, 2002’de yüzde 71,5 iken; 2024 sonunda yüzde 95,7 olarak gerçekleşmesi beklenmektedir. Prim gelirlerinin emekli aylıklarını ve sağlık giderlerini karşılama oranı, 2002’de yüzde 60,9 iken 2024 sonunda yüzde 74,8 olarak tahmin edilmektedir. 2023-2024 döneminde; 2 milyon iş yeri ve 13 milyon sigortalı için toplam 471 milyar lira destek sağlanmıştır. Sosyal güvenlik kapsamı yüzde 99 seviyesine ulaşmıştır. Aktif sigortalı sayısı 2002’de 12 milyon iken, 2024’te 26 milyona yükselmiştir. Kayıt dışı istihdam oranı 2002’de yüzde 52 iken; 2024’te yüzde 27,75’e düşmüştür. 2024 Yılı Emekliler Yılı ‘Türkiye Yüzyılının Emektarları Projemizde; kamu kurumlarımız başta olmak üzere sosyal paydaşlarımızın iş birliğinde emeklilerimize sosyal, kültürel, akademik refah alanlarında çok sayıda faaliyet gerçekleştirdik. Yıl başında emeklilerimizin aylıklarında, kanuni düzenlemeler uyarınca gereken artışlar yapılacaktır” şeklinde konuştu.
Belediyelerin Prim Borçları
Bakan Işıkhan, belediyelerin SGK borçlarına da değinerek, “SGK’nın alacakları ve prim borçları hakkında bazı önemli hususları sizlerle paylaşmak istiyorum. Bu yılın ilk aylarında açıkladığımda, belediyelerin toplam 96 milyar liralık prim borcu vardı. Maalesef, bazı belediyeler ısrarla prim borçlarını ödemedikleri için bugün itibariyle; belediyelerin prim borcu, yaklaşık 160 milyara yükselmiştir. SGK’nın 2024’ün ilk dokuz ayındaki prim geliri ise; 2 trilyon 15 milyar liradır. Süresinde ödenmeyip icraya intikal ettirilmek suretiyle çoğunluğu özel sektör işverenlerinden olmak üzere, 11 aylık sürede yaklaşık 46.6 milyar lira tahsilat gerçekleştirilmiştir. Bu tahsilatın 11 milyar 750 milyonluk kısmı belediye prim borçlarıdır. İşçi ve memur sigorta kolunda toplam SGK alacağının yüzde 24,3’ü belediyelerin borcudur. SGK olarak prim tahsilat oranımız yüzde 88’dir. Aslında çok daha yüksek olması gereken bu oran; deprem bölgesi için prim borçlarını isteğe bağlı olarak ertelememiz nedeniyle yüzde 88’e düşmüştür. Belediyelerin borcu ise yüzde 24 paya sahipken; belediyelerin borçlarını ödeme oranı yüzde 44’tür. Yani genel tahsilat oranının yarısı kadar” ifadelerini kullandı.