Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’dan Hububat Üretimi Açıklamaları
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, üretim planlaması yoluyla birim alandan elde edilen ürün miktarını artırmayı hedeflediklerini belirtti. Yumaklı, “Amacımız, 3 yıl içinde, yani 2028’de hububat ürünleri üretiminde %13’lük bir artış sağlamaktır.” dedi.
Yumaklı, Lisanslı Depo Şirketleri Derneği (LİDAŞDER) tarafından düzenlenen “Türkiye ve Dünyada Lisanslı Depoculuk, Hububat Piyasaları Kongresi”nde konuştu. Hububat piyasalarının yönetimi ve sürdürülebilirliği açısından uluslararası gelişmeleri yakından takip etmenin önemine vurgu yaptı. Gıda arz güvenliğinin temel taşının hububat olduğunu dile getiren Yumaklı, bu ürünlerin üretim, depolama ve pazarlama süreçlerinin son derece kritik olduğunu ifade etti.
Geçtiğimiz 22 yıl içinde tarım ve ormancılık alanında yapılan yatırımlarla güçlü, dirençli ve dünya genelinde söz sahibi sektörler oluşturulduğuna dikkat çeken Yumaklı, “Cumhuriyet tarihimizde bitkisel üretimde rekorlar kırdık. Birçok üründe dünya genelinde ilk üçte, hatta ilk iki sırada yer alıyoruz.” şeklinde konuştu.
Yumaklı, Türkiye’nin gıda arz güvenliğine ilişkin tüm unsurların tamamlanmasının ardından ihracat yönünü önemsediklerini belirtti. 2023 yılı itibarıyla yaklaşık 31 milyar dolar tutarında gıda ürünleri ihracatı gerçekleştirildiğini ve 2024’te bu tutarın 32 milyar doları geçmesini öngördüklerini bildirdi. Ayrıca, 2025 Yılı Yatırım Programı çerçevesinde sektöre 356 projeyle yaklaşık 164 milyar lira yatırım yapılmasının planlandığını aktardı.
Yumaklı, Türkiye’de en fazla ekilen bitkisel ürün grubunun hububat olduğunu belirterek, 23,9 milyon hektar tarım arazisinin yaklaşık %48’inde bu ürünlerin ekildiğini, bu rakamın 11,5 milyon hektara karşılık geldiğini ifade etti. Geçen yıl bu alanda üretilen hububat miktarının yaklaşık 39 milyon ton olduğunu belirten Yumaklı, birçok ülkenin ihtiyacının üzerinde üretim gerçekleştirildiğini vurguladı.
Hububat üretiminin gıda arz güvenliği için büyük önem taşıdığını, dış ticareti de asla göz ardı etmediklerini belirten Yumaklı, “İhracat birincilikleri ve dünya birincilikleri umarım çok daha uzun süreli ve kalıcı olacaktır. Ekonomimizin bu süreçten elde edeceği faydayı da göz önünde bulundurmamız gerekir.” dedi.
Üretim Planlaması ve Yeni Destekleme Modeli
Bakanlık olarak ana stratejilerinin vatandaşların gıda ihtiyaçlarını yerli üretimle karşılamak olduğunu ifade eden Yumaklı, şöyle devam etti: “Birim alandan aldığımız ürünü daha fazla artırmak, verimi ve kaliteyi ön planda tutmak istiyoruz. Bunu başarmamak için hiçbir sebep yok. 2023’te 186 ülkeye 2 bin 200 çeşit ürün ihraç ettik. Bu muazzam tablo, hem ülkemizin ihtiyaçlarının karşılanması hem de ülke ekonomisine önemli katkılar sağlayacak.”
2023 yılında devrim niteliğinde yapısal değişiklikler gerçekleştirdiklerini vurgulayan Yumaklı, 2024 yılında hem bitkisel üretim hem hayvansal üretim hem de su ürünleri üretimi için üretim planlamasını hayata geçireceklerini belirtti. Yeni destekleme modelinin, üretim planlamasının en önemli ayaklarından biri olduğunu kaydeden Yumaklı, “Amacımız birim alandan aldığımız ürünü artırmak, 2028’de hububat ürünleri üretiminde %13’lük bir artış sağlamak.” dedi.
Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) ve Gelir Koruma Sigortası ile üreticilerin emeğini garanti altına almak için çalışmalara devam ettiklerini söyleyen Yumaklı, 2025 yılında özellikle sigorta kapsamını genişlettiklerini bildirdi.
Depolama ve Lisanslı Depoculuk
Ürünleri üretmenin yanı sıra depolamanın da son derece önemli olduğunun altını çizen Yumaklı, Toprak Mahsulleri Ofisi ve özel sektör yatırımlarıyla Türkiye’nin dünyada depolama konusunda en iyi uygulamalara sahip ülkelerden biri olduğunu ifade etti. Yumaklı, 234 şirketin lisanslı depoculuk yaptığını ve yaklaşık 12,2 milyon ton kapasiteye sahip olduklarını vurguladı. “İnşallah çok daha fazla üretelim.” dedi.
Yumaklı, lisanslı depoculuk sayesinde depolama kayıplarının %10 ile %30 arasında engellenmesinin mümkün olduğunu belirtti. “Bir yıllık depolama süreci içinde yaklaşık 2 milyon tona kadar kaybı engellememiz mümkün. Bunun ekonomik karşılığı ise yaklaşık 23 milyar lira.” dedi. Lisanslı depoculuk kapasitesinin artırılmasında Ürün İhtisas Borsası’nın (TÜRİB) önemli rol oynadığını belirtti. TÜRİB’in faaliyete geçmesiyle birlikte uluslararası bir merkez haline gelme yolunda önemli adımlar atıldığını söyledi.
Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı üreticilerin, ürünlerini teslim ettiklerinde elektronik ürün senedi elde ettiğini belirten Yumaklı, bu senetlere sahip olan paydaşların Ziraat Bankası ve Ziraat Katılım’dan 15 milyon lira üst limitli sıfır faizli veya kar paylı işletme kredisi kullanabildiğini ifade etti. 2024 yılında 312 kişiye 462 milyon lira tutarında hazine destekli kredi kullandırıldığını, 2014-2024 dönemi için 131 lisanslı depo ve 200 bin üreticiye toplamda 590 milyon lira destek verildiğini belirtti.
Ticaret Bakan Yardımcısı Volkan Ağar’ın Vurguları
Ticaret Bakan Yardımcısı Volkan Ağar, iklim değişikliği, doğal afetler ve ekonomik dalgalanmaların tarım sektörünü ciddi şekilde etkilediğini açıkladı. Türkiye’de tarım ürünlerinin üretimi kadar sağlıklı koşullarda depolanması ve ticaretinin yapılmasının büyük önem taşıdığını vurgulayan Ağar, Bakanlık olarak temel amaçlarının tarım ürünlerinin modern ve sağlıklı koşullarda lisanslı depolanması olduğunu ifade etti.
Ağar, lisanslı depoculuğun fiyat istikrarını koruyan bir sistem olduğunu belirterek, “2011 yılında başlayan lisanslı depoculuk sayısı 2024 yılında 224’e yükseldi. 2024 yılında 12,2 milyon ton depolama alanına sahip 224 şirketin depolama kapasitesinin 20 milyona çıkarılması için çalışmalar yapıyoruz.” dedi.
Lisanslı Depo Şirketleri Derneği Başkanı Serdar Genç, tarım sektöründe son yıllarda gerçekleştirilen en önemli projenin lisanslı depoculuk olduğunu belirtti. Lisanslı depo kapasitesinin 2 yıl önce 8,9 milyon ton olduğunu, bugün ise 12,2 milyon ton kapasiteye ulaştığını dile getirdi. “Geldiğimiz noktada lisanslı depoculuk, 50 milyar lira yatırım, 2 bin kişiye istihdam sağlayarak, stratejik ürünlerde arz güvenliğini artıran ülkemizin en önemli sektörlerinden biri haline gelmiştir.” diye konuştu.
Son olarak, Bakan Yumaklı, konuşmaların ardından stantları gezerek, sektördeki gelişmeleri yerinde görmek için incelemelerde bulundu.