Nöbetçi Eczaneler
Tahran’daki Çağdaş Sanat Müzesi: Bir Hazine
Pablo Picasso, Francis Bacon ve Jackson Pollock gibi çağdaş sanatın dev isimlerinin bazı çok ünlü eserleri, Batı’daki müzelerde değil, İran’ın başkenti Tahran’da bulunuyor. Tahran, dünyanın en etkileyici modern sanat koleksiyonlarından birine ev sahipliği yapıyor. Ancak, bu koleksiyondan haberdar olanların sayısı oldukça sınırlıydı. Zira söz konusu sanat eserleri, uzun yıllar boyunca Tahran Çağdaş Sanat Müzesi’nin (TMoCA) bodrum katında saklandı. 1979 İran Devrimi’nden bu yana, koleksiyondaki eserlerin yalnızca çok küçük bir kısmı sergilendi.
Siyasi çalkantılar, değişen kültürel değerler ve tarihi dönüm noktaları, bu sanat eserlerini hem İran halkının hem de uluslararası sanat tutkunlarının gözünden uzak tuttu. Tahran’daki müze, uzun süre gizli kalmış olan bu koleksiyondan bazı başyapıtları, Kasım ayındaki sergi ile gün yüzüne çıkardı.
Müzenin Tarihçesi
Tahran Çağdaş Sanat Müzesi, 1977 yılında, İran Şahı’nın sürgündeki dul eşi ve son İran İmparatoriçesi Farah Pehlevi’nin girişimiyle inşa edildi. Müzeyi, Pehlevi’nin mimar olan kuzeni Kamran Diba tasarladı. Müzenin kuruluş amacı, “İranlılara modern sanatı tanıtmak ve ülkeyi uluslararası sanat sahnesine çıkarmak” olarak belirlendi. Müze, kısa sürede Pablo Picasso, Salvador Dali ve Andy Warhol gibi çağdaş sanatın dev isimlerinin eserlerini sergilemeye başladı.
Yabancı sanatçıların yanı sıra, İran modern sanatının önemli eserlerine de ev sahipliği yaptı. Ancak, açılışından sadece iki yıl sonra, İran’da her şey değişti. İslam Devrimi, çıplaklık, dini hassasiyetler veya siyasi imalar gerekçe gösterilerek, birçok sanat eserinin sergilenmesini durdurdu. Örneğin, Renoir’ın çocuklarının bakıcısını çizdiği tablosu “çok açık” bulundu, Warhol’un eski İran kraliçesinin portresi ise “çok siyasi” olarak değerlendirildi.
Bu dönemde Farah Pehlevi’nin portresi, devrim sırasında kargaşada bıçakla parçalandı. Devrim sonrası, bu sanat eserlerinin çoğu kilitli depolara kaldırıldı ve sanat dünyasında bir efsaneye dönüşen bu depoda tablolar zamanla tozlanmaya başladı.
Önemli Bir Koleksiyon
Londra’daki Afrika ve Orta Doğu Araştırmaları Fakültesi SOAS’ta sanat tarihçisi olan Hamid Keshmirshekan, koleksiyonu inceleyen önemli bir isim. Keshmirshekan, bu koleksiyon için, “Batı ülkeleri dışında bulunan en nadir modern sanat hazinelerinden biri” ifadesini kullanıyor. Koleksiyon, pop art gibi modern sanat tarihinin önemli akımlarını bir araya getiren bir zaman kapsülü olarak görülüyor.
Bir Geri Dönüş Hikayesi
Tahran Çağdaş Sanat Müzesi, 1990’ların sonlarında yenilikçi lider Mohammad Hatemi’nin cumhurbaşkanlığı döneminde kültürel önemini yeniden kazanmaya başladı. Sanatseverler, ortaya çıkan eserler karşısında şaşkınlık içinde kaldı; Van Gogh, Dali hatta Monet gibi büyük sanatçıların tabloları Tahran’daydı. Bazı eserler, sergilenmek üzere Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki büyük müzelere gönderildi ve koleksiyon, kısa süreliğine de olsa küresel sanat dünyasına yeniden entegre oldu.
Ancak müze, tarihi yolculuğuna zorluklarla devam ediyor. TMoCA’nın bütçesi oldukça kısıtlı ve siyasi öncelikler nedeniyle günümüzde müzeden çok bir kültürel merkez olarak işlev görüyor.