Ömrünü Türk tarihini öğretmeye adayan tarihçi: Kemal Karpat

Kırım’dan Romanya’nın Dobruca bölgesindeki Türk köyü olan Armutlu’ya göçen Tatar asıllı bir aileye mensup Prof. Dr. Kemal Haşim Karpat, 15 Şubat 1923’te dünyaya geldi. İlköğreniminin akabinde 18 yaşında Mecidiye Medresesi’ndeki eğitimini tamamlayarak öğretmen ve imamlık diploması alan Karpat, daha sonra Türkiye’ye gelerek 1947’de İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu.

Yükseköğrenimi sırasında 1946’da Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığına geçerek Romanya’daki Karpat Dağları’na atfen “Karpat” soyadını alan Kemal Haşim Karpat, Türkiye’deki eğitiminin akabinde ABD’ye gitti.

Siyasi ve sosyal bilimler alanında Washington Üniversitesi’nde yüksek lisans, 1957’de ise New York Üniversitesi’nde doktora eğitimini tamamlayan Karpat, yüksek lisans eğitiminden sonra 1952-1953’te bir yıl kadar BM Toplumsal Araştırmalar Bölümü’nde uzmanlık yaptı.

BAŞARILI AKADEMİK KARİYER

Başarılı bir akademik hayatı olan Karpat; Montana Üniversitesi, Harvard Üniversitesi, Robert Koleji, Ankara Üniversitesi, Colombia Üniversitesi, New York Üniversitesi, John Hopkins Üniversitesi, Wisconsin Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Princeton Üniversitesi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi, Wisconsin Üniversitesi ve İstanbul Kent Üniversitesi’nde dersler verdi.

Wisconsin Üniversitesi’nde 1970’te profesörlüğe terfi eden Karpat, tıpkı üniversitede 1970-1988 yılları ortasında Orta Doğu Çalışmaları Kısım Başkanlığı ve 1989-1995 yılları ortasında Orta Asya Çalışmaları Kısım Başkanlığı misyonlarında bulundu.

Üniversite bünyesinde altı ayda bir çıkarılan Memleketler arası Türk Araştırmaları Mecmuasının 1980 yılından itibaren editörlüğünü yapan Karpat, öğretim üyeliğinin yanı sıra Türk Araştırmaları Derneği, Orta Asya Araştırmaları Derneği üzere birtakım bilim derneklerinin kuruculuğunu ve başkanlığını da üstlendi.

UZMANLIK ALANI

Osmanlı ve Balkan tarihi, siyasi, toplumsal ve beşeri tarih, göç, kentleşme mevzularında uzmanlaşan Karpat, Gagavuz Türkleri ve kültürü üzerine de incelemelerde bulundu. Karpat, bilimsel çalışmaları nedeniyle Romanya bağımsızlık madalyası ve Bükreş Üniversitesi Dimitri Cantemir madalyasıyla ödüllendirildi.

PEK ÇOK MÜKAFATIN SAHİBİ OLDU

Çok sayıda fahri doktora ve profesörlük unvanı verilen Karpat, Türk Tarih Kurumu Onur Üyeliği, Rusya Kazan Bilimler Akademisi Onursal Üyeliği, Wisconsin Üniversitesi Hilldale Mükafatı, TÜBA Seçkin Türk Bilimcisi ve IRCICA Türk Dünyası Üstün Araştırma Ödülü’ne layık görüldü.

“Türk Tarih Kurumu Şeref Üyesi” de olan Karpat, ayrıca 2009 TBMM Üstün Hizmet Ödülü ile 2016 Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’ne de bedel görüldü. Kemal Haşim Karpat, ABD’nin Madison şehrinde tedavi gördüğü hastanede 20 Şubat 2019’da vefat etti.