Kuduz Hastalığı: İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri ve Alınması Gereken Önlemler

Kuduz Hastalığı ve İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri

Kuduz hastalığı, köpek, kedi, tilki, çakal ve kurt gibi hayvanların ısırması veya mevcut yaralara enfekte salyanın bulaşması, tırmalama gibi yollarla insanlara geçebilen son derece tehlikeli bir hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) verilerine göre, her yıl dünya genelinde 59 binden fazla insan kuduz nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Kuduz, bir hayvan tarafından ısırılmayı takiben genellikle 14-90 gün süren bir kuluçka dönemine sahiptir. Hastalığın klinik belirtileri ortaya çıktıktan sonra, tedavi edilmediğinde dramatik bir şekilde ölümle sonuçlanabilmektedir. Ancak, kuduz aşısı ile bu hastalığın tedavisi %100 oranında mümkündür.

İstanbul’daki Kuduz Vakaları

İstanbul’da en son kuduz vakası 2007 yılında görülmüştür. AA muhabirinin edindiği bilgilere göre, 2024 yılı içerisinde yaklaşık 110 bin kişi, ısırma, tırmalama gibi nedenlerle kuduz riski taşıyan hayvanlarla temas ettikleri için hastanelere başvurmuştur. Bu başvuruların %76’sını kedi, %23’ünü köpek, geri kalanını ise sığır, tilki, kurt ve çakal gibi hayvanlar oluşturmuştur.

En Çok Vaka Kadıköy’de, En Az Adalar’da

• İstanbul’da en çok temasın yaşandığı ilçe, yaklaşık 8 bin vaka ile Kadıköy’dür.
• Kadıköy’ü yaklaşık 5 bin vaka ile Üsküdar ve Maltepe ilçeleri takip etmektedir.
• Çatalca, Şile ve Güngören ise en az vakaların görüldüğü bölgeler arasında yer almaktadır.

Hayvan teması sonucu kuduz riski taşıyan 110 bin kişiye, kentte bulunan 25 aşı merkezinde toplamda 370 bin aşı uygulanmıştır. En fazla aşı uygulanan yer, yaklaşık 50 bin aşı ile Kartal Dr. Lütfi Kırdar Şehir Hastanesi olurken, onu 40 bin aşı ile Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi takip etmiştir. Bu hastaneleri sırasıyla Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Prof. Dr. Cemil Taşcıoğlu Şehir Hastanesi ve Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi izlemektedir.

Kuduzla İlgili Alınması Gereken Önlemler

İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Hizmetleri Başkanı Dr. Burhan Küçükoğlu, kuduz hastalığına ilişkin yaptığı açıklamada, Türkiye genelinde her yıl yaklaşık 450 bin kuduz riskli temasın gerçekleştiğini belirtmektedir. Küçükoğlu, bu durumun İstanbul’da da ortalama 4’te bir oranında gerçekleştiğini ifade etti. “Hayvan temaslarında mutlaka önlem alınması gerektiğini” vurgulayan Küçükoğlu, şöyle devam etti:

• “Doğru zamanda, temasın olduğu gün başlamış aşılamanın koruyuculuk oranı %100’dür. Bu yüzden, şüpheli temasa maruz kalan vatandaşlarımızın 24 saat hizmet veren kuduz aşı merkezlerimize hızlıca başvurmalarını tavsiye ediyoruz.”
• “İstanbul’da 25 devlet hastanesi ve eğitim araştırma hastanesinde, 24 saat kuduz aşısı hizmeti sunmaktayız.”
• “Son 20 yıldır İstanbul’da herhangi bir kuduz vakası görülmemiştir.”

Kuduz Aşısı ve Yara Bakımının Önemi

Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Nurgül Ceran, kuduz hastalığının bulaştıktan sonra öldürücü bir hastalık olduğunu belirterek, hayvan teması sonrası gerekli tedbirlerin alınarak mümkün olan en kısa sürede aşı olunması gerektiğini ifade etti. Aşının 15 günde antikorları sağladığını ve virüsü engellediğini aktardı.

“Yara bakımında su ve sabunla yıkamak, virüs yoğunluğunu azaltma açısından çok etkilidir,” diyen Ceran, bu işlemin aşı kadar etkili olduğunu vurguladı. Yara kontrolü ve bakımının ihmal edilmeden yapılması gerektiğinin altını çizdi. Ayrıca, kuduz ısırmalarının insanları paniğe kapılmasına neden olabileceğini belirtti.

Kuduz Virüsünün Taşındığı Hayvanlar

Prof. Dr. Ceran, kuduzun ilerlemesini engellemek amacıyla yaraların dikilmemesi gerektiğini ve temas olan kişiye de 4 doz aşı uygulandığını belirtti. Dünyada en çok kuduz virüsü bulunan hayvanların genellikle köpekler olduğunu, bunları sığırların izlediğini dile getirdi:

• Köpekler %43 oranında, kediler ise %3 oranında kuduz virüsü bulunduran hayvanlardır.

Özellikle sahipsiz bir hayvan teması söz konusuysa, aşı yapılması gerektiğini vurgulayan Ceran, “Evcil hayvan ısırması sonrası aşıların çoğunun evcil hayvanla temas sonrası yapıldığını” ifade etti. Bu bağlamda, kuduz aşılarının etkin bir şekilde uygulanması ve vatandaşların bu konuda bilinçlendirilmesi büyük önem taşımaktadır.

KAYNAK: AA