Nöbetçi Eczaneler
İstanbul Ticaret Odası’ndan Yeni İndeks Duyurusu
İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) 1995 yılından bu yana hazırlayıp kamuoyuyla paylaştığı ‘İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi’, 1 Şubat 2023 tarihinden itibaren ‘İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi’ adıyla yenilenerek yayımlanacak. Yeni indeksin tanıtımı için Oda’nın Eminönü Merkez Binası’nda gerçekleştirilen toplantıda, İTO’nun geçmişteki Ücretliler Geçinme İndeksleri’nin değişen tüketim alışkanlıklarını ve hayatımıza giren yeni hizmetler ile ürünleri daha iyi temsil edebilmesi için yenilenmesine karar verildiği belirtildi.
Verilen bilgilere göre, 1995 yılı bazlı indekste toplam 242 madde bulunurken, 2023 baz yıllı İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi’nde bu sayı 493’e çıkarıldı. İndeksteki ana grup sayısı 8’den 12’ye yükseltilirken, fiyat derleme sayısı da 15 bin 725’ten 24 bin 500’e çıkarıldı. İTO tarafından hesaplanan ve açıklanan indekslerin fiyatları, ağırlıklı olarak ‘yerinde veri toplama’ yöntemiyle elde ediliyordu. Yeni indekste ise bu yöntemle birlikte kısmen ‘internet üzerinden’ veri temini de yapılmaya başlanacak.
İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi için bilimsel araştırmaların ardından İTO İstatistik Birimi’nin koordinasyonunda gelişmiş bilişim altyapısı ve hesaplama programları oluşturuldu.
HANE HALKI ARAŞTIRMALARINI NielsenIQ TÜRKİYE GERÇEKLEŞTİRDİ
Yeni indeks çalışması için tüketici davranışlarını ölçme ve hane halkı araştırmaları konusunda NielsenIQ Türkiye danışmanlık hizmeti sağladı. İTO’nun yeni indeksini hazırlayan Bilim Kurulu’nda şu akademisyenler yer aldı:
- Prof. Dr. M. Ege Yazgan (Bilgi Üniversitesi Rektörü)
- Prof. Dr. Elçin Aykaç Alp (İstanbul Ticaret Üniversitesi Öğretim Üyesi)
- Doç. Dr. Mevlüt Tatlıyer (Milli İstihbarat Akademisi Öğretim Üyesi)
- Prof. Dr. Nurullah Gür (Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi)
- Prof. Dr. Hüseyin Kaya (İstanbul Medeniyet Üniversitesi Öğretim Üyesi)
- Dr. Barış Soybilgen
Yeni indeks için İTO Bilim Kurulu, İTO Stratejik Araştırmalar Merkezi (İTOSAM) İstatistik Birimi ve NielsenIQ Türkiye Tüketici ve İçgörü Araştırmaları Bölümü’nün katkılarıyla aylık 350 hane takip edilerek, toplamda 2 bin 400 hanenin katılım gösterdiği detaylı bir tüketim araştırması gerçekleştirildi. İndeks çalışmaları kapsamında Ocak 2023 tarihinden itibaren toplamda 586 binin üzerinde fiyat verisi toplandı.
“1929’DAN BU YANA İSTANBUL İÇİN ENFLASYONU ÖLÇÜYORUZ”
Yeni indeksin tanıtım toplantısında konuşan İTO Başkanı Şekib Avdagiç, Türkiye’de sürekli olarak bilimsel kabul gören indeksi yayınlayan ilk milli kurumun İTO olduğunu vurguladı. Avdagiç, İTO’nun 1929’dan bu yana İstanbul için ‘hayat pahalılığını’ yani günümüzdeki tabiriyle enflasyonu ölçtüğünü belirtti. “O dönemde ‘İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası’ olarak enflasyon ölçümünün ticaret açısından önemini biliyorduk. Herkesin güveneceği, bilimsel esasları Avrupa ülkelerinin uyguladığı esaslarla uyumlu bir indeks yayınlanması gerekiyordu. Biz, bireyleri değil aileyi temel alarak kendi ekibimizle ilk indeksimizi hazırladık ve Ocak 1929’dan itibaren ‘İstanbul’da Hayat Pahalılığı Müşiresi (İndeksi)’ adıyla yayınlamaya başladık” dedi.
1930 yılında indekse yeni gruplar ve ürünler eklediklerini, ismini de “İstanbul Geçinme İndeksi” olarak değiştirdiklerini ifade eden Avdagiç, ayrıca İkinci Dünya Savaşı öncesinde indekste yeni düzenlemeler yaparak ikinci baz yılı olarak 1938’i kabul ettiklerini belirtti. “Bu, bizim birinci revizemizdi. Daha sonra 1953 yılı başta olmak üzere sürekli baz yılını ve indeks ürün gruplarını güncelleyen değişimlerimiz oldu. 1930 ve 40’lı yılların bilim insanları, hayat pahalılığını ölçmeye çalışan tüm indeksleri analiz ettikten sonra ‘İTO İstanbul Geçinme İndeksi’ni ‘ismini hak eden tek indeks’ olarak ilan ediyorlardı. Bu da bizim bilimsel titizliğimizin bir göstergesiydi” şeklinde konuştu.
“HİÇ DÜŞÜNÜLMEYEN HİZMET VE ÜRÜNLER TEMEL İHTİYAÇLAR ARASINA GİRDİ”
Günün değişen koşullarına göre indeksi yenilemenin ve baz yılını değiştirmenin zorunlu hale geldiğini belirten İTO Başkanı Şekib Avdagiç, şöyle devam etti: “Tüketim davranışlarımızda köklü değişiklikler meydana geldi. Dün hiç düşünülmeyen hizmetler ve ürünler, artık temel ihtiyaçlar arasına girdi. Önceki indekste ‘soba, video, kaset çalar, odun, aidata dahil olmayan kapıcı ücretleri’ gibi başlıklar yer alıyordu. Ancak günümüzde İstanbul’da doğalgazsız ev bulmak neredeyse imkansız, video kaset izleyen kimse yok. Ama hepimiz otomobil, cep telefonu, internet ve dijital platformlar kullanıyoruz. Dolayısıyla, 30 yıldır kullandığımız 1995 baz yıllı indeksimiz artık yeterli olmamaya başladı. Bu nedenle İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi’nin güncellenmesi için 2019 itibarıyla çalışmalara başladık. Ne yazık ki araya 2 yıllık pandemi süreci girdi; bu süre zarfında hem fiyatlamalarda hem de tüketim biçimlerinde anormallikler yaşandı. Baz yılının olağanüstü gelişmelerden arındırılması gerektiğini biliyoruz. Bu nedenle çalışmalarımızın başlangıç tarihini ertelemek zorunda kaldık. Normalleşme sürecinin kabul edilebilir bir seviyeye gelmesini bekledik. Yeni indeksimizi ilk kez 2023 yılında test etmeye başladık ve baz yılı olarak 2023’ü esas aldık. 1 Şubat 2025 itibarıyla da resmi olarak yürürlüğe koyacağız.”
Avdagiç, İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi’nin A’dan Z’ye akademisyenler, bağımsız kuruluşlar ve İTO İstatistik Birimi’nden oluşan bir ekip tarafından hazırlandığını kaydederek, “En büyük şansımız, tıpkı 1953’teki gibi akademik açıdan Türkiye’nin sayılı isimleri arasında yer alan hocalarımızdı. Ayrıca, dünyanın önde gelen bilgi hizmetleri sunan ve en kapsamlı tüketici içgörülerini sağlayan şirketi NielsenIQ ile de iş birliği yaptık. Bu süreçte NielsenIQ Türkiye ve NBT Teknoloji Danışmanlık’tan danışmanlık hizmeti aldık. Bu üç temelin bir araya gelmesi, İTO’nun 96 yıllık enflasyon ölçme deneyimi ile birleşti” dedi.
İTO Başkanı Şekib Avdagiç, İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi’nin Türkiye’deki en güncel İstanbul indeksi olma özelliğini taşıdığını belirterek, “Tıpkı ilk indeks ve sonrasındaki indekslerde olduğu gibi, bu indeksimiz de metodolojik açıdan çağdaş ve bilimsel özelliklere sahip. Bir başka ifadeyle, yeni indeksimiz, metodolojik açıdan EUROSTAT ile aynı niteliklere sahiptir. 2023 bazlı İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi’nin şehrimiz ve ticaret alemimiz için hayırlı olmasını diliyorum” şeklinde konuştu.
KAYNAK: EKONOMİM