Fransa'nın Afrika'daki Sömürgecilik Geçmişi ve Çad ile İlişkileri

Fransa, tarih boyunca en fazla sömürgecilik yapan ülkelerden biri olarak bilinirken, bu durum Afrika’nın birçok bölgesinde derin izler bırakmıştır. Son yıllarda bu izlerin silinmesi için Orta Afrika ülkeleri, özellikle de Çad, egemenliklerini yeniden tesis etme kararı almışlardır. Çad, uluslararası ilişkilerini eski sömürgeci devletten uzaklaştırmak amacıyla Fransa ile olan anlaşmalarını feshettiğini duyurmuştur. Bu gelişme üzerine Fransa, askeri birliklerini ve teçhizatlarını Çad’dan geri çekmeye başlamıştır.

Fransa’nın Çad’daki Varlığı Tamamen Sona Erdi

Çad Genelkurmay Başkanlığı tarafından yapılan son açıklamada, başkent Encemine’de bulunan Adji Kossei Üssü’nün kontrolünün Fransız askerlerinden devralındığı bildirildi. Açıklamada, “Adji Kossei Üssü’nün devralınması, Fransız güçlerinin Çad’daki varlığının tamamen sona ermesini sağlamıştır. Bu devir teslim, üst düzey yetkililerin iradesine, özellikle Cumhurbaşkanı Muhammed İdris Debi İtno ve Çad halkının taleplerine uygun şekilde gerçekleştirilmiştir.” ifadeleri kullanıldı.

Tüm Üslerini Çad Ordusuna Teslim Etmişti

Çad hükümeti, 28 Kasım 2024 tarihinde Fransa ile imzalanan savunma sanayisi ve güvenlik alanındaki işbirliğini güçlendirmeyi amaçlayan anlaşmayı iptal etme kararı almıştı. Ardından, Fransız savaş uçakları ve askeri birliklerinin ülkeyi terk etmeye başladığı belirtilmiştir. Fransız askerlerinin konuşlu olduğu Faya Askeri Üssü, 26 Aralık 2024’te, Abeche Askeri Üssü ise 12 Ocak 2025’te Çad ordusuna teslim edilmiştir.

Afrika’dan Kovulan Fransa, Tek Tek Askerlerini Çekti

Fransa, 7 Haziran 2021’de Fransa karşıtı kampanyalar yürütmekle suçladığı Orta Afrika Cumhuriyeti ile askeri anlaşmalarını askıya almış ve bu yıl sonuna kadar başkent Bangui’de bulunan son askeri birliğini çekme planını duyurmuştur. Burkina Faso’da 30 Eylül 2022’de iktidara gelen askeri hükümet, 23 Ocak 2023’te Fransa ile askeri işbirliği anlaşmasını feshettiğini açıklamış ve Fransız askerlerine ülkeden ayrılmaları için bir ay süre tanımıştır. Uranyum zengini olan Nijer, Fransa için stratejik bir öneme sahipti. Nijer’de 1500 asker konuşlandıran Fransa, ülkenin darbeyle gelen yeni yönetiminin iş birliklerini iptal etme niyetiyle bir kez daha zor durumda kalmıştır. Mali, Burkina Faso ve Nijer’in ardından Afrika ülkelerinden daimi askeri birliklerini çekmek zorunda kalan Fransa, sömürgeci geçmişinin anlaşmalarını kaybetmesiyle ciddi bir kan kaybı yaşamaktadır.

Türkiye’nin Afrika’daki Varlığı

Bu arada, Afrika’nın sömürgecilik prangalarından kurtulma çabaları hız kazanırken, Türkiye ile olan iş birlikleri de genişlemeye devam etmektedir. Türkiye, 21. yüzyılda Afrika’da en çok büyükelçilik açarak tarihe geçmiştir. 2003 yılından bu yana kıtada birçok elçilik açan ve çeşitli anlaşmalara imza atan Türkiye, Afrika kıtasında toplam 44 büyükelçilik açmıştır. Bu büyükelçilikler, aşağıdaki ülkelerde bulunmaktadır: