Nöbetçi Eczaneler
Beyin cinsiyete nazaran değil, tecrübeye nazaran gelişiyor!
Kadın ve erkek beyinleri ortasında kimi farklar olduğunu belirten uzmanlar lakin bu farkların sanıldığı kadar büyük olmadığını söylüyor.
Cinsiyetten çok kişisel farklılıkların belirleyici olduğunu lisana getiren Uzman Klinik Psikolog Zeynep Betül Alp, “Dil ve sosyal becerilerde kadınların, mekânsal algı ve motor yeteneklerde ise erkeklerin daha güçlü olabileceği belirtilse de, bu durum her birey için geçerli bir kural değil.” dedi. Hormonların tesiriyle bayanların bilişsel ve duygusal süreçlerinde birtakım değişiklikler yaşanabildiğine dikkat çeken Zeynep Betül Alp, bayanların toplumsal olarak yönlendirildiği alanların, beyinlerinin nasıl geliştiğini etkileyebildiğini söyledi ve “Beyin, deneyimlerle şekillenen bir organ olduğu için kadınlara eşit fırsatlar sunulduğunda her alanda erkeklerle aynı seviyede veya daha başarılı olabildikleri görülüyor.” vurgusunu yaptı.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Zeynep Betül Alp, kadın beyni hakkındaki yaygın mitleri ele alarak, bilimsel gerçeklerle açıklamalarda bulundu.
Kadınlar lisan ve toplumsal marifetlerde daha güçlü olabilir…
Beyin yapısı ve işleyişi açısından bayan ve erkek beyinleri arasında bazı farklar olduğunu lisana getiren Uzman Klinik Psikolog Zeynep Betül Alp, “Ancak bu farklar genellikle bireysel farklılıkların yanında çok küçük kalıyor. Erkeklerin beyni ortalama olarak biraz daha büyük ama bu bilişsel bir avantaj sağlamıyor. Kadınların ise iki beyin yarım küresi arasında daha güçlü bağlantılar olduğu gösterilmiş, bu da özellikle dil becerileri ve duygusal işlemleme süreçlerinde etkili olabilir.” dedi.
Bazı çalışmaların, bayanların lisan ve toplumsal maharetlerde daha güçlü olduğunu, erkeklerin ise mekânsal algı ve motor marifetlerde daha güzel performans gösterebildiğini aktaran Zeynep Betül Alp, “Bu durum, her kadın ve erkek için geçerli bir kural değil. Kadın beyni, daha fazla bağlantısallık gösterdiği için bilgi işleme süreçlerinde daha esnek olabilir. Öte yandan, erkek beyninde belirli bölgeler arası bağlantılar daha yoğun olabilir, bu da görev odaklı bilişsel süreçleri destekleyebilir. Ama bu farklar bireyler arasında büyük ölçüde değişiyor. Yani ‘kadınlar böyle, erkekler şöyle’ diye kesin çizgiler çekmek bilimsel olarak doğru olmaz.” açıklamasını yaptı.
Hormonal değişimler bayan beynini etkileyebiliyor!
Kadın beyninin hormonlardan direkt etkilendiğini tabir eden Uzman Klinik Psikolog Zeynep Betül Alp, “Östrojen ve progesteron gibi hormonlar, nörotransmitter sistemleriyle etkileşime girerek bilişsel ve duygusal süreçleri değiştirebilir.” dedi.
Zeynep Betül Alp, hormonal dalgalanmaların yaşandığı periyotlarda bayanlarda görülebilecek değişiklikleri şöyle açıkladı:
“Adet döngüsünün farklı basamaklarında dikkat, hafıza ve duygusal cevaplar değişebilir. Örneğin, östrojenin yüksek olduğu devirde (folliküler faz) bilişsel maharetler ekseriyetle daha yeterli olabilir. Luteal fazda ise birtakım bireylerde duygusal dalgalanmalar görülebilir. Hamilelikte beynin bilhassa toplumsal biliş ve empati ile ilgili alanları üzere kimi bölgelerinde yapısal değişiklikler olduğu görülmüştür. Kimi bayanlar hamilelikte unutkanlıktan şikâyet edebilir lakin bu uzun vadeli bir bozulma değil, daha çok süreksiz bir adaptasyon sürecidir. Menopoz devrinde ise östrojen düzeyleri düştüğü için hafıza, dikkat ve bilişsel esneklik biraz etkilenebilir. Fakat bu, her bayanda tıpkı şiddette yaşanmaz ve beyin plastisitesi sayesinde birçok bayan bu değişikliklere adapte olabilir.”
Kadınların bilişsel esneklik konusunda avantajlı olabilir!
Kadınların çoklu vazife yapma hünerinin erkeklere nazaran daha yeterli olduğu konusunda kesin bir delil bulunmadığına vurgu yapan Uzman Klinik Psikolog Zeynep Betül Alp, “Ancak bazı araştırmalar, kadınların bilişsel esneklik konusunda avantajlı olabileceğini gösteriyor. Yani bir görevden diğerine geçerken daha hızlı adapte olabilirler.” dedi.
Çoklu vazifelerin genel olarak randımanı düşüren bir durum olduğuna da değinen Zeynep Betül Alp, “Birden fazla işi aynı anda yapmaya çalışmak, hem kadınlarda hem erkeklerde dikkat dağınıklığına neden olabilir. Ama kadınlar genellikle sosyal roller ve yaşam deneyimleri nedeniyle çoklu görev yapmaya daha fazla alışkın olabilirler. Yani biyolojik bir üstünlükten çok, hayatın getirdiği bir alışkanlık olabilir.” biçiminde konuştu.
Beyin, tecrübelerle şekillenen bir organ…
Toplumsal cinsiyet rollerinin bir yandan bayan beyninin potansiyelini sınırladığını bir yandan da şekillendirdiğini aktaran Uzman Klinik Psikolog Zeynep Betül Alp, şunları söyledi:
“Kadınların toplumsal olarak yönlendirildiği alanlar, beyinlerinin nasıl geliştiğini etkileyebiliyor. Örneğin, kız çocukları daha fazla lisan ve irtibat odaklı oyunlara teşvik edilirken, erkek çocukları daha çok mekânsal marifetleri geliştiren oyunlara yönlendirilebiliyor. Bu da beyin plastisitesi sayesinde uzun vadede birtakım yeteneklerde fark oluşturabiliyor.
Ama bu, bayanların aşikâr alanlarda doğal olarak daha berbat ya da âlâ olduğu manasına gelmiyor. Beyin, tecrübelerle şekillenen bir organ ve bayanlara eşit fırsatlar verildiğinde birçok alanda erkeklerle birebir düzeyde yahut daha güzel performans gösterebildiklerini görüyoruz.”
Kadın beyni üzerine mitler ve gerçekler…
Kadın beyni hakkındaki yanlış inanışları pahalandıran Uzman Klinik Psikolog Zeynep Betül Alp, bu mitleri şöyle sıraladı:
‘Kadınlar daha duygusaldır, erkekler daha mantıklıdır.’
Beyindeki duygusal işlemleme merkezleri (limbik sistem) hem bayanlarda hem erkeklerde etkin. Bayanlar toplumsal olarak hislerini daha fazla tabir etmeye teşvik ediliyor olabilir ancak bu, mantıklı düşünemedikleri manasına gelmiyor.
‘Kadınlar bilim ve matematikte başarısızdır.’
Matematik ve bilim hünerleri cinsiyetle değil, eğitim ve teşvikle ilgilidir. Bayanların mühendislik yahut bilimde az temsil edilmesi, biyolojik değil toplumsal bir durumdur.
‘Kadınlar çok konuşur, çünkü beyinleri öyle çalışır.’
Kadınların lisan merkezleri daha etkin olabilir fakat bu, bütün bayanların çok konuştuğu manasına gelmez. Konuşkanlık, ferdî ve kültürel faktörlere daha çok bağlıdır.
‘Kadın ve erkek beyinleri tamamen farklıdır.’
Aslında büyük ölçüde benzerler ve kişisel farklılıklar cinsiyet farklarından daha barizdir. Yani bir bayanın beyni, diğer bir bayanın beyninden bile daha farklı olabilir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı