Nöbetçi Eczaneler
Kadınlar Hayatlarını Yakından İlgilendiren Bu Sıhhat Meselelerini İhmal Ediyor
Dünya genelinde bayanların yeri ve gücü artmasına rağmen araştırmalar ve istatistikler bayanların hala kendi sıhhatlerini ihmal ettiğini gösteriyor. Günlük hayatın ağır temposu, toplumsal rolleri ya da bilgi eksikliği üzere farklı etkenler nedeniyle bayanların sıhhatlerine kâfi itinası göstermediğini söyleyen Bayan Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Ü. Mert Yeşiladalı, bu durumun önemli sıhhat problemlerine yer oluşturabileceğine işaret etti.
Kadınların sıhhat meselelerini ihmal etmesinin hayat kalitesini düşürmesinin yanında önemli sonuçlara yol açabileceğini anlatan Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Bayan Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Ü. Mert Yeşiladalı, kâfi şuur düzeyine ulaşmak ve nizamlı denetimlere gitmenin bu meselelerin önlenmesinde kilit rol oynadığını söyledi. Dünya Bayanlar Günü münasebetiyle bayan sıhhatini yakından ilgilendiren problemlere dikkat çekti…
KALP HASTALIKLARI SESSİZ TEHLİKE OLARAK BÜYÜMEYE DEVAM EDİYOR
Her ne kadar istatikler bayanlarda kalp hastalıklarının giderek arttığını gösterse de kalp hastalıkları ekseriyetle “erkek hastalığı” olarak algılanmaya devam ediyor. Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) datalarına nazaran kalp hastalıklarının tüm dünyada bayanlarda hayat kaybı nedenleri ortasında birinci sırada yer aldığını hatırlatan Dr. Yeşiladalı, “Bununla birlikte American Heart Association’a göre, kadınların yüzde 54’ü kalp hastalıklarının farkında değil. Bu nedenle gerekli önlemleri almıyor.” Dedi. Dr. Öğr. Ü. Yeşiladalı, kelamlarına şöyle devam etti: “Amerikan Kalp Derneği’nin 2019 Ulusal Anketi sonuçlarına nazaran, bayanların kalp hastalığının bir numaralı vefat nedeni olduğuna dair farkındalıkları son 2009-2019 arasındaki 10 yıllık devirde kıymetli ölçüde azaldı. 2009’da bayanların yüzde 65’i bu gerçeği bilirken, 2019’da bu oranın yüzde 44’e düştüğü gözleniyor. Üstelik en büyük farkındalık kaybı da 25-34 yaş aralığındaki genç bayanlarda. Anketin öne çıkardığı bir diğer değerli sonuç ise yüksek tansiyon üzere kıymetli risk faktörleri olan bayanlar dahi, kalp hastalığının birinci vefat nedeni olduğunun farkında olmaları. Münasebetiyle bu bahisteki farkındalık çalışmalarının ağırlaştırılması kıymet taşıyor.”
MEME KANSERİ TARAMALARINA İŞTİRAK ORANI HALA DÜŞÜK
Meme kanseri taramaları (mamografi) ve rahim ağzı kanseri taramaları (Pap smear testi) üzere rutin denetimlerin de bayanlar tarafından sıklıkla ertelenebilen rutin denetimler ortasında yer aldığına işaret eden Dr. Öğr. Ü. Yeşiladalı, bilhassa de sıhhat hizmetlerine erişimin kısıtlı olduğu bölgelerde taramaların ihmal edilebildiğine işaret etti. ABD’de 40 yaş üstü kadınların sadece yüzde 65’inin nizamlı mamografi çektirdiğini belirten Dr. Öğr. Ü. Yeşiladalı “Meme kanseri, kadınlarda en sık görülen kanser türlerinden biri olmasına rağmen, taramalar sıklıkla ihmal ediliyor. International Agency for Research on Cancer’ın 2020 raporuna göre, düşük gelirli ülkelerde meme kanseri taramalarına katılım oranı yüzde 20’nin altında olduğu görülüyor” diye konuştu.
RAHİM AĞZI KANSERİ VE HPV AŞISI
Rahim ağzı kanseri taramalarının (Pap smear testi) ve HPV aşısının bayan sıhhati açısından büyük kıymet taşıdığına dikkat çeken Dr. Öğr. Ü. Yeşiladalı, bu denetimlerin sıklıkla ertelendiğini belirtti. Nizamlı taramaların ve aşılama programlarının, rahim ağzı kanserinden korunmada en tesirli formüller olduğunu vurgulayan Dr. Öğr. Ü. Yeşiladalı, “HPV aşısı, rahim ağzı kanserine yol açan HPV virüsüne karşı yüzde 90’ın üzerinde muhafaza sağlıyor. Dünyada kanseri önleyen tek aşı. Buna karşın, ülkemizde aşılanma oranları hâlâ düşük seyrediyor. Örneğin, Dünya Sıhhat Örgütü’nün datalarına nazaran düşük ve orta gelirli ülkelerde HPV aşısı yaptıran genç kızların oranı yüzde 30’un altında. Tarama ve aşı programlarının ihmal edilmesi, önlenebilir bir kanserin hâlâ önemli bir sıhhat sorunu olarak karşımıza çıkmasına neden oluyor” diye konuştu
OSTEOPOROZUN KIYMETİ ÖMÜR MÜHLETİ UZADIKÇA ARTIYOR
Osteoporoz (kemik erimesi), bilhassa menopoz sonrası bayanlarda sık görülüyor. Milletlerarası Osteoporoz Federasyonu bilgilerine nazaran, 50 yaş üstü bayanların yüzde 50’sinin kemik kırığı riski taşıdığını ancak sadece yüzde 20’sinin teşhis edilebildiğini hatırlatan Dr. Öğr. Ü. Mert Yeşiladalı, şu bilgileri verdi: “Dünya nüfusu giderek yaşlanıyor ve ömür usulü alışkanlıkları da değişiyor. Hasebiyle osteoporoz da artış eğiliminde olacak hastalıklardan biri olarak gösteriliyor. Aslında, dünya çapında 50 yaş üstü her 3 bayandan 1’inin ve her 5 erkekten 1’inin kalan hayat mühletleri içerisinde osteoporoz kırıkları yaşayacağı kestirim ediliyor. Sonuç olarak, ilgili kırılganlık kırıklarının hem yaygınlığında hem de insidansında artış olacağı öngörülüyor. Tüm bu önemli sonuçlara karşın önleyici önlemler ve kemik taramaları ihmal ediliyor.”
KONUŞULMAKTAN ÇEKİNİLEN SORUN: İDRAR KAÇIRMA
Dr. Öğr. Ü. Yeşiladalı, bilhassa doğum sonrası periyot ve menopoz sonrasında bayanların ömürlerini önemli oranda kısıtlamalara neden olan idrar kaçırma ve pelvik taban meselelerinin da bayanlar için değerli bir başka sorun olduğunu söyledi. Fakat birçok bayanın bu sorunu ferdi sistemlerle çözmeye çalıştığını ve tedaviden kaçtıklarını anlatan Dr. Öğr. Ü. Yeşiladalı, “40 yaş üstü kadınların yaklaşık yüzde 40’ının bu sorunu yaşadığı tahmin ediliyor. Yaşla birlikte de oran artıyor. İdrar kaçırma bu denli yaygın olmakla birlikte bu kadınların sadece yüzde 25 gibi çok küçük bir kısmı tedavi için hekime başvuruyor. Kadınların bu sorunun tedavi edilebildiğini bilmeleri gerekir.” Diye konuştu.
TİROİD HASTALIKLARININ GÖZ GERİSİ EDİLEN BELİRTİLERİ
Özellikle bayanlar için bir diğer yaygın ve kıymetli sorun olan tiroid hastalıklarının da göz gerisi edilebilen ya da farkında olunmayan sıkıntılardan biri olduğunu belirten Dr. Öğr. Ü. Yeşiladalı, tiroid hastalıklarının bayanlarda erkeklere nazaran 5-8 kat daha sık görüldüğüne işaret etti. Üstelik bu sorunu olan bayanların yaklaşık yüzde 60’ı yaşadıkları sorunun farkında değil. En yaygın şikayetlerden olan yorgunluk, kilo değişiklikleri ve saç dökülmesi üzere belirtiler çoklukla farklı nedenlere bağlanıyor.
OBEZİTE VE METABOLİK SENDROM: GÖRMEZDEN GELİNEN RİSK
Obezite ve metabolik sendromun tüm yaş kümelerinde olmak üzere bilhassa menopoz sonrası bayanlarda sıklığının arttığını hatırlatan Dr. Öğr. Ü. Mert Yeşiladalı, “Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, dünya genelinde kadınların yüzde 40’ı obez veya aşırı kilolu. Metabolik sendrom ise menopoz sonrası kadınların yüzde 50’sini etkiliyor. Bu konuda alınacak önlemlerle sadece obezite ve fazla kilo değil neden olduğu diğer hastalıklar da büyük ölçüde yönetilebilir olduğu unutulmamalı. Bireysel önlemlerin yanında ihtiyaç duyanlar hekime başvurmaktan çekinmemeli.”
MENOPOZ UYKU BOZUKLUKLARINI DA TETİKLİYOR
Üreme hormonlarındaki değişikliklerden gerilime, adet döngüsünden sirkadiyen ritimlerdeki değişikliklere kadar pek çok durumun bayanlarda uyku meselelerine neden olmasına rağmen bu durumun göz gerisi edilebildiğini belirten Dr. Öğr. Ü. Mert Yeşiladalı, “Kadınların yüzde 30’u uyku sorunları yaşıyor, ancak sadece yüzde 10’u teşhis edilebiliyor. Menopoz dönemindeki kadınların yüzde 60’ı ise uyku sorunlarıyla mücadele ediyor.” Diye konuştu.
CİNSEL SIKINTILAR HALA “TABU”
Cinsel fonksiyon bozukluklarının bayanlar ortasında yaygın olmasına karşın konuşulmaktan kaçınılan bir sorun olarak bayan ömrünü etkilediğini anlatan Dr. Öğr. Ü. Mert Yeşiladalı; “Dünya çapında yetişkin seviyesindeki bayanların en az üçte birinin cinsel fonksiyon bozukluğu sorunu yaşadığı biliniyor. Cinsel fonksiyon bozukluğu her yaştan insanı etkileyebilmekle birlikte, 40 yaş üstü bireylerde daha yaygındır. Cinsel fonksiyon bozukluğu, insanların yüzde 30 ila yüzde 40’ını hayatlarının bir noktasında tesirler. Lakin bu meseleye maruz kalan bireylerin yalnızca yaklaşık yüzde 12’si tedavi alıyor. Sonuçta bayanların cinsel fonksiyon bozukluklarını ekseriyetle konuşmaktan kaçındığı ve bu problemlerin ihmal edildiği görülüyor.” Dedi.
KADININ SIHHATİ TOPLUMUN SIHHATİ İÇİN ÇOK ÖNEMLİ
Kadın sıhhatinin ehemmiyetine vurgu yapan Dr. Öğr. Ü. Yeşiladalı, 8 Mart Dünya Bayanlar Günü’nün, bayanların kendi sıhhatlerini önceliklendirmeleri için de bir farkındalık günü olması gerektiğini belirtti. Dr. Öğr. Ü. Yeşiladalı, “Bugün, kadınlarımıza verilebilecek en değerli hediye sağlıklı ve huzurlu bir yaşamdır. Bunun yolu ise düzenli taramalarını aksatmamak, koruyucu sağlık hizmetlerinden faydalanmak ve bilinçlenmekten geçiyor. Kendimize ve hayatımızdaki kadınlara vereceğimiz bu hediye, sadece bireysel sağlığımız için değil, ailemiz ve toplumumuz için de büyük bir önem taşıyor” diye konuştu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı