Nöbetçi Eczaneler
Alkol Tüketiminin Kanser Riski Üzerindeki Etkileri ve Uzmanların Uyarıları
ABD’nin halk sağlığı alanında önde gelen isimlerinden biri olan Dr. Vivek Murthy, alkollü içeceklerin kanser riskiyle olan bağlantısını vurgulayan yeni araştırmalar ışığında önemli uyarılarda bulundu. Dr. Murthy, içki tüketiminin, tütün ve obezitenin ardından kanserin önlenebilir en yaygın üçüncü nedeni olduğunu belirterek, Kongre’ye içki şişelerinin üzerine bilgilendirici sağlık mesajlarının yerleştirilmesini önermiştir. İrlanda Cumhuriyeti, içki tüketimi ve kanser riski arasındaki bağlantıyı yasal bir zorunluluk haline getiren ilk ülke olurken, Güney Kore de içki şişelerinde kansere özgü uyarıların bulunmasını zorunlu kılmaktadır.
BBC Türkçe ile yapılan görüşmelerde, uzmanlar Türkiye’de içki şişelerine konulacak uyarı mesajlarının içki tüketimini azaltabileceğini ve bu konuda yetkililerin adım atması gerektiğini ifade etti. Uzmanlar, alkol tüketiminin en aza indirilmesinin kanser ve diğer sağlık risklerini azaltmanın yanı sıra toplumsal sağlığı da koruyacağını vurguladı.
Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Eğitim Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Nuri Karadurmuş, uyarıcı etiketlerin, aşırı içki tüketen bireyler üzerinde sınırlı bir etki yaratabileceğini, ancak bu tür mesajların henüz içki içmemiş çocuklar veya yakınlar için caydırıcı olabileceğini belirtti:
- “Bu durum, alkolün azaltılması ve bırakılması konusunda çevreyi ve toplumu etkileme potansiyeline sahiptir. Ancak unutulmamalıdır ki, içki tüketimi kimse için önerilmez.”
Dünya genelinde birçok ülke, içki tüketimi için belirlenen limitleri yeniden gözden geçirerek güncellemektedir. Örneğin, Kanada geçen yıl önerisini günde iki içkiden haftada iki içki şeklinde değiştirmiştir. ABD, erkekler için günde iki, kadınlar için de günde bir içki önerirken, İngiltere’de bu limit haftada 14 birim, yani altı kadeh şarap ya da biraya denk gelmektedir.
Dr. Murthy, yayımladığı mesajında, “Bira, şarap veya diğer alkollü içecekler… türü ne olursa olsun, içki tüketiminin en az yedi tür kanser için risk taşıdığı belirlenmiştir: Meme, boğaz, karaciğer, yemek borusu, ağız, gırtlak ve kolon kanseri” diyerek durumu net bir şekilde özetledi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye’de 2019 yılında 15 yaş üstü kişilerin %14,9’u alkol içerken, bu oran 2022 yılında %12,1’e düşmüştür. Aynı verilere göre, erkeklerde içki içme oranı %18,4, kadınlarda ise %5,9 olarak kaydedilmiştir.
Onkoloji uzmanı Prof. Dr. Serdar Turhal, alkol tüketiminin bazı kanser türlerine yol açtığına dair yeterli bilimsel kanıtlar bulunduğunu belirterek, “Alkol tüketiminin hiç önerilmediğini, eğer tüketiliyorsa da en düşük seviyelere çekilmesi gerektiğini” vurguladı. Prof. Dr. Karadurmuş, alkolün doğrudan kanser yapmasının yanı sıra, hareketsizlik ve obezite gibi diğer risk faktörlerini de beraberinde getirebileceğini ifade etti.
Alkol tüketiminin, sigara içmeyen bireylerde dahi tütün kullanımını artırabileceğini ve bunun da kanser vakalarıyla doğrudan ilişkili olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Karadurmuş, “İçki içmeyi çoğu zaman sigaradan ayırabilmek mümkün değil” dedi. İçki içenlerin yalnızca %10 ile %20’sinin çok az miktarda içtiğini belirten Karadurmuş, “Büyük bir çoğunluk ise sınırı bulamıyor” ifadesini kullandı.
Uzmanlar, Türkiye’de alkol tüketimi ve kanser arasındaki ilişkiyi inceleyen kapsamlı çalışmaların henüz yapılmadığını belirtmektedir. Prof. Dr. Turhal, alkol tüketim limitlerinin kişilere ve hatta etnik gruplara göre değişebileceğini ifade ederken, kadınlarda alkolün kansere neden olma potansiyelinin daha düşük dozlarda başlayabileceğine dikkat çekti. “Kadınlarda, karaciğerde alkolün bertaraf edilme gücü daha düşük. Bu nedenle kadınlar erkeklere göre daha çabuk sarhoş olabiliyor” dedi.
Epigenetik farklılıkların da önem taşıdığına dikkat çeken Prof. Dr. Turhal, “Uzak Doğu toplumlarında alkolün vücuttan atılma süresi daha uzun olabilir. Dolayısıyla bu bölgelerde alkolün zararlarının da daha fazla olması beklenebilir” şeklinde konuştu.
Uzmanlar, kanserle ilgili teşhislerin zamanında konulabilmesi için yıllık taramaların yapılmasını öneriyor ve sağlık kuruluşlarına, bireylerin tütün ve alkol tüketimini doğru bir şekilde aktarmalarının önemini vurguluyor. BBC Türkçe, Türkiye’de içki üretimi yapan Anadolu Efes ve Mey Diageo şirketlerine içki şişelerine konulabilecek kanserle ilgili uyarılar hakkında görüşlerini sordu, ancak yanıt alamadı.