Nöbetçi Eczaneler
Ali Şir Nevayi’nin 523. Vefat Yılı Anısına “Külliyat-ı Nevayi” Sergisi
Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı (TYEK) tarafından, ünlü Türk şairi ve mutasavvıfı Ali Şir Nevayi’nin vefatının 523. yılı dolayısıyla düzenlenen “Külliyat-ı Nevayi” sergisi, tarihi Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi’nde açıldı.
Serginin açılışında konuşma yapan TYEK Başkanı Dr. Coşkun Yılmaz, kurum olarak düzenledikleri yazma eserlerle ilgili programların, tarihi sürekliliği koruma çabası içinde önemli bir yer tuttuğunu vurguladı. Yılmaz, büyük devletlerin sembolik hareketlerle sahip oldukları gelenekleri canlı tuttuğuna dikkat çekerek, “Biz de köklü siyasi ve ilmi geleneğe sahip bir milletiz. Ali Şir Nevayi, hiç şüphesiz geleneğimizin en önemli simalarından biridir.” dedi.
Yılmaz, ayrıca Nevayi’nin ilmi kişiliğinin yanı sıra, edebi mirasının da son derece kıymetli olduğunu ifade ederek, “Bu değerli şahsiyeti anmak için düzenlediğimiz bu etkinlikte, Günay Kut Hocamıza, bizim için yaptığı çalışma için teşekkür ediyorum.” diye ekledi.
2024 Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’ne layık görülen ve “Külliyat-ı Nevayi”nin naşiri Emeritus Prof. Dr. Günay Kut, “Şair, Mutasavvıf ve Devlet Adamı: Ali Şir Nevayi” konulu konuşmasında, Nevayi’nin Çağatay Türkçesinin kurucusu olduğunu ve çok sayıda eser vererek ilmi şahsiyetini güçlendirdiğini ifade etti.
Kut, “Nevayi, 1441’de Herat’ta dünyaya gelmiştir. Babasından dolayı devlet kademeleriyle temasları olmuştur. Çocukluk arkadaşı Hüseyin Baykara, Timur devletinin başına geçince önemli görevlerde yer almıştır. Kendisi gibi bir şair olan Baykara, Nevayi’yi himayesine almıştır. Nevayi, şairliğinin yanı sıra hem mutasavvıf hem de devlet adamı kimliğine sahip özel bir isimdir.” dedi.
“Ortaya koyduğu eserler söz konusu olduğunda ona en yakın isimler, Katip Çelebi ve Lami’dir” diyen Kut, Nevayi’nin çok yönlü bir şair ve yazar olduğunu belirtti. Kut, “O, toplam 29 eser ortaya koymuştur. Bunlar arasında divanlar, hamseler, mesneviler, tezkireler, dil üzerine çalışmalar, tarih üzerine eserler, dini, ahlaki, biyografik eserler ve belgeler yer almaktadır. Nevayi bu anlamda çok üretken bir ilim insanıdır.” şeklinde konuştu.
Ali Şir Nevayi’nin birçok eserinin Türkçe yayımlandığını belirten Kut, “Ben doktora çalışmamı Ali Şir Nevayi üzerine yaptım. Hocalarım Ali Nihat Tarlan ve Reşit Rahmeti Arat’tı. Onların benim üzerimde büyük emekleri olmuştur. Tarlan Hoca edebiyatçı, Rahmeti Bey ise dilciydi. Onlardan çok kıymetli bilgiler öğrendim. Doktoramı 1965’te tamamladım ve bu çalışmayla Nevayi üzerine araştırmalar da başlamış oldu.” dedi.
Günümüzde, Nevayi üzerine birçok değerli ve özgün eserin yayımlandığını ifade eden Kut, “Bunlardan sonuncusu da Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı’nın benden ricasıyla “Külliyat-ı Nevayi” üzerine yaptığım çalışma oldu. Ali Şir Nevayi’nin vefat yıl dönümünde bu eserin yayınlanması ve bu programın yapılmasından son derece mutluyum.” diye konuştu.
Yoğun bir ilginin olduğu etkinliğe, Eski Milli Eğitim Bakanı Prof. Dr. Ömer Dinçer ile Prof. Dr. Mustafa Kaçalin de katıldı. Etkinlik, hatıra fotoğraflarının çekilmesinin ardından sona erdi.
Nevayi’nin eserleriyle şekillenen edebiyat tarihine ışık tutmak ve onun dil ve edebiyat üzerindeki eşsiz etkilerini anlamak amacıyla hazırlanan sergi, 17 Ocak’a kadar ziyaret edilebilecek.
Ali Şir Nevayi Hakkında
Ali Şir Nevayi, 1441’de Herat’ta, Timur hanedanına hizmet eden Uygur bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Timur hükümdarı Hüseyin Baykara’nın hizmetinde bulunan Nevayi, Çağatay Türkçesinin klasik döneminde büyük bir etkiye sahip olmuş ve bu etkisinden dolayı Çağatay Türkçesine “Nevayi dili” denmiştir.
Hemen hemen her türde esere imza atan Nevayi, divan, mesnevi, tezkire, biyografi gibi türlerde edebi, dini, ahlaki ve tarihi eserler telif etmiştir. Yazdığı eserlerle Osmanlı/Anadolu edebiyatında da çığır açıcı bir etki yaratan Nevayi, 1501’deki vefatının ardından Kudsiyye Camii yanında yaptırdığı türbeye defnedilmiştir.