Avrupa Birliği, yapay zeka kullanımına yönelik katı kurallar içeren yasasının, yasaklı yapay zeka uygulamalarına ilişkin hükümlerini bugün itibarıyla yürürlüğe soktu. Bu düzenleme, toplumda güvenliği ve bireylerin mahremiyetini koruma amacı taşımaktadır.
Bu kapsamda, aşağıdaki türde yapay zeka sistemlerinin kullanımı yasaklanmıştır:
- Sosyal puanlama yapan sistemler,
- İş yeri ve eğitim kurumlarında bireylerin duygularını belirlemeye yönelik uygulamalar,
- İnternet veya kameralar aracılığıyla elde edilen yüz görüntülerinden veri tabanı oluşturan sistemler,
- Bireylerin özelliklerini kullanarak suç işleme riskine yönelik profilleme yapan yazılımlar,
- Irk, siyasi görüş, sendika üyeliği, din, inanç ve cinsel yaşam gibi hassas verileri kategorize eden biyometrik veriler içeren uygulamalar.
Ayrıca, insan davranışını manipüle eden veya bireylerin zayıflıklarından faydalanarak bilinçaltı teknikler kullanan yapay zeka sistemleri de yasak kapsamına alınmıştır. Kamuya açık alanlarda gerçek zamanlı uzaktan biyometrik tanımlama sistemlerinin kullanımı ise yalnızca kolluk kuvvetlerinin istisnai durumlarda erişimiyle sınırlandırılmıştır.
Şirketlere Yükümlülükler
Bu yasalarla birlikte, bugünden itibaren yapay zeka geliştiren veya kullanan şirketlerin, sistemlerini risk düzeyi açısından değerlendirmeleri ve yasal gerekliliklere riayet etmeleri zorunlu hale gelmiştir. Bu süreç, yapay zeka uygulamalarının etik ve güvenli bir şekilde kullanılmasını sağlamayı hedeflemektedir.
AB, yapay zeka yasası çerçevesinde kurallara uymayan şirketlere yüksek para cezaları uygulama yetkisine de sahip olacaktır. Bu durum, şirketlerin yasalara uygun hareket etmeleri için bir teşvik unsuru oluşturacaktır.
AB Yapay Zeka Yasası, 1 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Ancak, yasada yer alan genel amaçlı yapay zeka modellerine yönelik kurallar ve yükümlülüklerin uygulanması ise 1 Ağustos 2025 tarihinde başlayacaktır.