Transfer Süreçlerinde Psikolojik Boyutun Önemi

Türk futbolunda transfer süreçlerinin yalnızca istatistikler ve teknik analizlere dayalı olmaması gerektiğini savunan Klinik Psikolog Mehmet Kara, “Transfer çalışmaları, psikolojik boyutuyla da ele alınması gereken bir süreçtir; bu artık bir zorunluluktur” dedi. Böyle bir analiz ve dönüşümün yalnızca daha başarılı transferler yapılmasını değil, aynı zamanda futbolcuların en iyi versiyonlarına ulaşmalarını da sağlayacağını belirten Kara, sözlerine şöyle devam etti:

“Profesyonel kulüpler, özellikle büyük takımlar, psikoloji biliminin sunduğu bu avantajlardan yararlanmalı; alt kategorilerdeki takımlara öncü olmalı ve güncel bilimsel çalışmalardan faydalanarak ülke futbolunun gelişimine katkıda bulunmalıdır. Bir spor sever ve futbol izleyicisi olarak, futbola olan ilgim ve bu alandaki gelişmelerin Türkiye’de sınırlı kalmış olması dikkatimi çekti. Futbol yalnızca bir oyun değil, aynı zamanda bireysel ve kolektif psikolojinin sahaya yansımasıdır. Bu farkındalıkla, futbolcuların mental süreçlerini, takım içi dinamikleri ve transfer politikalarının psikolojik yönünü daha iyi anlayabilmek adına kapsamlı araştırmalar yaptım. Yaptığım araştırmaların ve saha içi gözlemlerimin bir sonucu olarak ortaya çıktı. Psikoloji ve futbolun kesişim noktasında daha fazla bilinç oluşturulması gerektiğine inanıyor ve ülkemizde bu alanda yapılan çalışmaların gelişmesi gerektiğini düşünüyorum.”

Transfer Süreçlerinde Psikolojik Analiz Gerekliliği

Kulüplerin transfer süreçlerinde psikolojik analizleri bir standart haline getirmeleri gerektiğini dile getiren Klinik Psikolog Mehmet Kara, “Bu çalışmalar, büyük maliyetli yanlış transferlerin önüne geçebilir ve takım uyumunu artırabilir. Aksi takdirde, büyük umutlarla alınan birçok oyuncu, yalnızca yanlış yönetilen psikolojik süreçler nedeniyle başarısızlıkla sonuçlanabilir” şeklinde konuştu.

Bir Futbolcunun Başarısızlığının Nedenleri

Futbolun teknik ve fiziksel yeteneklerin yanı sıra, psikolojik faktörlerin büyük ölçüde belirleyici olduğu bir spor dalı olduğuna işaret eden Mehmet Kara, “Bazı futbolcular, bir takımda verimsiz veya başarısız bir performans sergilerken, farklı bir takıma transfer olduklarında adeta yeniden doğarlar. Bu durumun ardında yalnızca taktiksel uyum veya fiziksel gelişim değil, aynı zamanda futbolcunun psikolojik ihtiyaçlarının karşılanması, aidiyet duygusunun sağlanması ve bireysel şemalarının olumlu bir şekilde aktive edilmesi yer alır. Şema Terapi perspektifi, bireylerin çocukluk ve gençlik dönemlerinde geliştirdikleri temel psikolojik kalıpların (şemaların), hayatlarının ilerleyen dönemlerinde nasıl şekillendiğini ve ilişkilerini nasıl etkilediğini açıklar. Futbolcularda da bu şemalar, hem saha içindeki performansı hem de takım içi uyumu doğrudan etkileyebilir” açıklamasında bulundu.

Teknik Direktör ve Oyuncu İlişkisi

Teknik direktörlerin önemli birer figür olduklarını vurgulayan Kara, şunları söyledi:

“Bir futbolcunun saha içi performansının, psikolojik ihtiyaçlarının ne kadar karşılandığı ile doğrudan bağlantılı olduğu artık birçok bilimsel araştırma tarafından desteklenmektedir. Teknik direktörler yalnızca taktiksel yönlendirme yapan kişiler değil, futbolcular için lider, mentor ve psikolojik destek sağlayan figürlerdir. Şema Terapi perspektifinden bakıldığında, futbolcunun hangi psikolojik şemaları baskınsa, teknik direktörün onunla kurduğu ilişki de ona göre şekillenmelidir. Bazı futbolcular, çocukluk döneminde yeterince destek görmemiş, duygusal yoksunluk yaşamış olabilirler. Bu futbolcular, sahada ve takım içinde güçlü bir figüre bağlanma ihtiyacı hissedebilir. Teknik direktör, eğer futbolcuyla bireysel ilgileniyor, onun duygusal ihtiyaçlarına duyarlılık gösteriyor, eleştirilerini kırıcı değil, yapıcı bir şekilde sunuyor ve futbolcuya sevildiğini, desteklendiğini hissettiriyorsa, futbolcu kendini daha güvende hisseder ve performansı yükselir.”

Örnekler: Başarılı Teknik Direktörler ve Futbolcular

“Pep Guardiola’nın birçok oyuncuyla özel ilişki kurması, Jürgen Klopp’un oyuncularını sevgi ve ilgiyle yönetmesi, futbolcuların performanslarını artıran psikolojik faktörlere örnek olarak gösterilebilir” diyen Kara, analizlerine şu şekilde devam etti:

“Bazı futbolcular, baskı altında ve eleştiriye maruz kaldıklarında performanslarını kaybederken, eğlenceli ve rahat bir ortamda kendilerini çok daha iyi gösterebilirler. Bu futbolcuların performanslarını yükseltmek için teknik direktörlerin onlara saha içinde eğlence, özgürlük ve rahatlama hissi vermesi gerekir. Ronaldinho gibi oyuncular, baskı yerine eğlenceli ortamda en iyi performanslarını sergileyebilirler. Zlatan Ibrahimovic gibi karakterler, özgür bırakıldıklarında daha yüksek katkı sağlayabilirler. Eğer bir futbolcu, oyun içinde fazla düşünmeden içgüdüsel oynadığında daha başarılıysa, baskı altında kaygı seviyeleri artıyorsa ve takım arkadaşlarıyla iyi ilişkiler geliştirdiğinde performansı yükseliyorsa, bu futbolcunun ‘Eğlenceli Çocuk’ modunun aktive edilmesi gerekir. Teknik direktör, eğer bu futbolcunun sahada özgürleşmesini ve oyundan keyif almasını sağlarsa, performansında büyük bir yükseliş gözlenebilir.”

Taraftar ve Camiayla Duygusal Bağın Gücü

‘Futbolcularda en önemli psikolojik faktörlerden biri de, taraftarın ve kulüp kültürünün ona sunduğu aidiyet duygusudur’ diyen Klinik Psikolog Mehmet Kara, bazı futbolcuların belirli bir kulübe geldiklerinde adeta yeniden doğduklarına dikkat çekti. Kara, şöyle devam etti:

“Taraftarın sevgisi ve camianın ona yaklaşımı, futbolcunun temel psikolojik ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Didier Drogba’nın Galatasaray’da gösterdiği performans, hem takım içindeki sevgi hem de taraftarın ona verdiği büyük destekle ilişkilendirilebilir. Fernando Torres, Chelsea’de zorluk yaşarken, Atletico Madrid’e döndüğünde eski günlerine dönebilmiştir. Mohamed Salah, Chelsea’de başarısız olmasına rağmen, Liverpool’a geldiğinde çok daha başarılı olmuştur. Bu futbolcuların başarılarını belirleyen faktörler arasında, kendilerini camianın bir parçası olarak hissetmeleri ve taraftarın sevgisini hissetmeleri yer alır. Eğer bir futbolcu, taraftarın ona duyduğu güveni hissediyorsa, kulüp kültürüyle özdeşleşiyorsa ve saha içinde daha fazla sorumluluk alma motivasyonu hissediyorsa, performansı büyük ölçüde artacaktır.”

Sonuç: Psikolojik Faktörlerin Rolü

Mehmet Kara, bir futbolcunun bir takımda başarısız olup başka bir takımda başarılı olmasının yalnızca teknik ve taktiksel faktörlere bağlı olmadığını yaptığı çalışmaların neticesinde analiz etti. Futbolun, mental süreçlerin sahaya en fazla yansıdığı spor dallarından biri olduğunu dile getiren Kara, “Futbolcuların şemaları, geçmiş deneyimleri, duygusal ihtiyaçları ve psikolojik ihtiyaçları doğru yönetildiğinde, aynı oyuncu bambaşka bir takımda çok daha farklı bir kimliğe bürünebilir. Bu yüzden, kulüpler transfer süreçlerinde yalnızca istatistiklere ve fiziksel yeterliliklere değil, futbolcuların psikolojik profillerine de yatırım yapmalıdır” diyerek sözlerini tamamladı.