Nöbetçi Eczaneler
Türkiye Otomotiv Pazarında Dikkat Çeken Gelişmeler
2023 yılı, Türkiye otomotiv pazarı için tarihi bir rekor yılı olarak kaydedildi. Ancak 2024 yılına başlanmasıyla birlikte, pazarın yüzde 14’e yakın bir daralmayla karşı karşıya kaldığı gözlemleniyor. Özellikle vergi oranları düşük olan A, B ve C segmentindeki araç satışları, yıllık bazda yüzde 29 oranında bir azalma gösterirken, D, E ve F segmentindeki lüks otomobil satışları yüzde 32’nin üzerinde bir artış sergiledi. Bu da lüks segment araçların toplam satışlar içindeki payının son bir yılda 7,3 puan artarak yüzde 17,7 seviyesine ulaşmasına neden oldu.
Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) tarafından açıklanan verilere göre, Türkiye’de otomobil ve hafif ticari araç satışları, ocak ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13,9 oranında azalarak 68 bin 654 adete geriledi. Bu dönemde otomobil satışları yıllık bazda yüzde 12,6 düşerek 55 bin 944 adet olurken, hafif ticari araç satışları yüzde 18,8 azalarak 12 bin 710 adede düştü.
Lüks Segmentin Yükselişi
Ocak ayında yaşanan pazar daralmasına rağmen, lüks segment araçların satışlarındaki artış dikkat çekti. A, B ve C segmentlerindeki araç satışları yıllık bazda yüzde 29 azalırken, D, E ve F segmentinde yer alan lüks otomobil satışları yüzde 32’nin üzerinde bir artış gösterdi. 2024 yılında rekor seviyede araç satışlarının artmasının temel sebebi, D ve üzeri segment araçlara olan talebin yükselmesi oldu.
Ocak 2024’te D ve üstü segmentlerdeki araçların toplam satışlar içindeki payı, aralık ayında yüzde 10,4 iken, ocak sonunda bu oran yüzde 14,3’e, ocak 2025’te ise daha da artarak yüzde 17,7 seviyesine ulaşacak. Bu, veri tarihinin en yüksek seviyesi olarak kaydedildi.
Yapısal Değişim ve Tehlikeler
Otomotiv veri ve analiz şirketi Cardata’nın CEO’su Hüsamettin Yalçın, lüks otomotiv sektöründeki hızlı yükselişin, piyasadaki yapısal değişimin bir göstergesi olduğunu belirtti. Yalçın, “Yapısal değişiklik, bir toplumun en büyük tehlikelerinden biridir. Dar ve orta gelirli vatandaşlar otomobil alamaz hale geldi. Vergi ve başka reformlar şart” şeklinde konuştu.
Yalçın, son dönemde Türkiye otomotiv pazarında yaşanan lüks segment araç satışlarındaki artışı şu şekilde değerlendirdi: “Ocak ayında toplam pazar daralırken, D, E ve F segmentlerinde büyüme yaşanması, piyasadaki yapısal değişimi gözler önüne seriyor. Bunun birkaç temel sebebi bulunuyor. Öncelikle, yüksek enflasyon ve krediye erişimdeki zorluklar nedeniyle orta sınıfın otomobil alması giderek zorlaşıyor. A, B ve C segmentindeki modellerin fiyatları son bir yılda önemli ölçüde arttı, bu da tüketicilerin kredilerdeki talebini olumsuz etkiledi. Buna karşın, finansmana daha kolay erişim sağlayabilen ve alım gücü yüksek olan tüketiciler, lüks segmente yönelmeye devam ediyor. Ayrıca, krediye daha rahat erişebilen ticari kurumlar da bu durumu destekliyor. Özellikle, vergi avantajı nedeniyle ithal elektrikli araçların daha erişilebilir hale gelmesi, lüks segmentte büyümeyi hızlandıran unsurlardan biri oldu. Geçtiğimiz yıl boyunca, Çin menşeli premium elektrikli otomobillerin Türkiye pazarına güçlü bir giriş yaptığını gördük. Bu markalar, premium segmentte rekabeti artırarak tüketicilere daha fazla seçenek sundu. Bu eğilim kısa vadeli bir dalgalanma değil, aksine piyasada süregeldikçe daha da derinleşen bir dönüşümün göstergesi.”
Yalçın, kredi koşulları ve vergi sisteminin, özellikle orta sınıfın otomobile erişimini kolaylaştıracak şekilde yeniden değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı. “Aksi takdirde, otomobil sahipliği giderek lüks bir tüketim haline gelebilir.” dedi.
Yeni Düzenlemeler ve Yerli Üretim
Yüksek enflasyon ve krediye erişimde yaşanan zorluklar nedeniyle, otomotiv pazarındaki talebin sınırlı kalmasının yanı sıra, daralmayı derinleştiren önemli bir etken de 2024 sonunda Resmi Gazete’de yayımlanan ÖTV muafiyetli araçlara yönelik yeni yasal düzenleme oldu. Engelli desteğiyle ÖTV’siz alınan araçlarda yüzde 40 yerli şartı getirilmesi ve yeniden satış için sürenin 10 yıla çıkarılması, satışlarda ciddi bir daralmaya neden oldu. Ancak yeni düzenleme, yerli üretimdeki payın artmasına da katkı sağladı. Aralık ayı sonunda 29,1 olan satışlardaki yerli payı, ocak ayında yüzde 31,6’ya yükseldi.
Elektrikli ve Hibrit Araçların Yükselişi
Türkiye otomotiv pazarında benzinli ve dizel araçların satışları azalırken, elektrikli otomobillerin payı hızla artış gösteriyor. Ocak ayında motor tipine göre otomobil satışları incelendiğinde, geçen yıl ocak ayında yüzde 64,4 paya sahip olan benzinli otomobillerin payı bu yılın ocak ayında yüzde 48,5’e geriledi. Bu dönemde hibrit otomobil satışları, yıllık bazda payını 13,7 puan artırarak yüzde 29,7’ye ulaştı. Ayrıca, ocak ayında elektrikli araçların satışları 6 bin 225 adetle toplam satışların yüzde 11,1’ini oluşturdu. Böylece elektrikli ve hibrit motora sahip çevreci araçların toplam payı yüzde 40’ı aştı. Ocak ayında dizel otomobillerin payı ise yıllık bazda 2,3 puan azalarak yüzde 10,3’e geriledi.
KAYNAK: EKONOMİM