Nöbetçi Eczaneler
ABD’nin Tarife Politikasının Piyasalara Etkisi
ABD Başkanı Donald Trump’ın Meksika, Kanada ve Çin’e yönelik uyguladığı tarifelerin yarattığı endişeler, piyasalarda belirgin bir etki oluşturdu. Meksika ve Kanada’ya getirilen ek gümrük vergilerinin ertelenmesi, ABD piyasalarında satış baskısını sınırladı. Trump, 1 Şubat’ta imzaladığı kararnameyle, Kanada ve Meksika’dan yapılan ithalata yüzde 25, Çin’den ise yüzde 10 ek gümrük vergisi getirmişti. Kanada’dan ithal edilen enerji kaynaklarına yönelik ise daha düşük, yüzde 10’luk bir tarife uygulanacağı bildirilmişti. Bu tarifelerin 4 Şubat’ta ABD yerel saatiyle gece yarısından itibaren yürürlüğe gireceği açıklanmıştı.
Trump, 3 Şubat Pazartesi günü Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum ile yaptığı telefon görüşmesinin ardından, Meksika’nın sınır güvenliğini artırması karşılığında bu ülkeye uygulanan yüzde 25’lik gümrük vergisini 1 ay süreyle ertelediğini duyurdu. Kanada Başbakanı Justin Trudeau ile yaptığı görüşmenin de olumlu geçtiğini belirten Trump, Kanada’nın sınır güvenliğine yönelik alacağı önlemler doğrultusunda bu ülkeye getirilen tarifelerin en az 30 gün süreyle durdurulacağını ifade etti. Ayrıca, Trump, Çin ile muhtemel bir görüşmeyi 24 saat içinde gerçekleştirebileceğini ve eğer bir anlaşma sağlanamazsa Çin’den yapılan ithalata yönelik yüzde 10’luk ek gümrük vergisinin artabileceği uyarısında bulundu.
Analistler, ABD’nin ek gümrük vergisi kararının ardından gelen tepkilerin ticaret savaşı endişelerini artırdığını ifade ederek, enflasyonla mücadele eden ekonomilerin öncelikle diyalog yoluyla bir strateji geliştirmeyi tercih ettiklerini belirttiler. ABD Merkez Bankası (Fed) yetkilileri de tarifelerin enflasyon üzerindeki risklerine dikkat çekti. Boston Fed Başkanı Susan Collins, tarifelerin fiyatlar üzerinde etkisinin olmasının beklendiğini vurguladı. Atlanta Fed Başkanı Raphael Bostic ise, iş dünyasındaki bağlantılarının tarifelerle ilgili artan maliyetleri fiyatlara yansıtmayı planladığını aktardı.
Dün açıklanan verilere göre, ABD’de Tedarik Yönetim Enstitüsü’nün (ISM) imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), ocak ayında 50,9 olarak piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti ve bu, art arda 26 ay süren daralmanın ardından genişlemeye işaret etti. S&P Global tarafından açıklanan imalat sektörü PMI verisi de ocakta 51,2 olarak tahminlerin üzerinde geldi ve son 7 ayda ilk kez genişlemeye işaret etti.
Öte yandan, ABD’de bilanço sezonunun devam etmesiyle birlikte Alphabet (Google), Merck & Co, AMD ve Amgen gibi büyük şirketlerin bugün açıklanacak bilançoları yatırımcılar tarafından merakla bekleniyor. Yoğunlaşan bilanço sezonu, hisse ve sektör bazlı oynaklıkların artmasına neden olabilir. Bu gelişmeler ışığında, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yeni güne yüzde 4,57 seviyesinde başlarken, dolar endeksi yüzde 0,2 düşüşle 108,9 seviyesine geriledi. Altının ons fiyatı ise yatay seyirle 2.817 dolardan işlem görmekte. Brent petrolün varil fiyatı da yüzde 0,9 azalışla 75 dolardan satılıyor.
New York Borsası’nda dün, S&P 500 endeksi yüzde 0,76, Nasdaq endeksi yüzde 1,20 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,28 değer kaybetti. ABD’de endeks vadeli kontratlar yeni güne negatif seyirle başladı. Avrupa borsalarında ise dün satış ağırlıklı bir seyir öne çıkarken, bölgede ek gümrük vergilerine yönelik haber akışı yatırımcıların odağında yer aldı. Trump yönetiminin ek gümrük vergisi uygulamalarına dair haberler ve Avrupa Birliği’nin de ilave gümrük vergilerine tabi olacağına dair söylemler, Avrupa piyasalarının yönü üzerinde etkili olmaya devam ediyor.
Ayrıca, açıklanan veriler imalat sanayinde iyileşmelere işaret ederken, son aylardaki enflasyon verilerindeki katılık, risk algısını besliyor. Analistler, Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) parasal gevşemesine paralel olarak imalat sanayi aktivitesinde canlanma olabileceğini tahmin ediyorlar. Dün bölgede açıklanan verilere göre, Avro Bölgesi’nde aralıkta yüzde 2,4 olan yıllık Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), ocakta yüzde 2,5’e yükseldi. Ocak ayında TÜFE, aylık bazda ise yüzde eksi 0,3 olarak kaydedildi. Piyasa beklentisi, yıllık enflasyonun ocakta yüzde 2,4 olacağı yönündeydi. Avro Bölgesi’nde imalat sanayi PMI, ocak ayında 1,5 puan artarak 46,6 puana ulaştı. Almanya’da Aralık 2024’te 42,5 puan olan imalat sanayi PMI, ocakta 45 puana çıkarak Mayıs 2024’ten beri en yüksek seviyesine ulaştı.
Başkan Trump’ın, Kanada, Meksika ve Çin’den gelen mallara geniş kapsamlı gümrük vergileri getirmesi ve Avrupa Birliği’ne ek gümrük vergileri uygulayacağını açıklaması, Avrupa’daki otomobil üreticilerinin hisselerinde satış baskısı oluşturdu. Alman otomobil üreticisi Volkswagen’in hisseleri yüzde 4,04, BMW’nin hisseleri yüzde 2,39 ve Porsche’nin hisseleri yüzde 1,68 değer kaybetti. Fransız otomobil parçaları tedarikçisi Valeo’nun hisseleri ise yaklaşık yüzde 8 düştü. Dün, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 1,40, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 1,04, İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,69 ve Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,20 geriledi. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar yeni güne negatif bir seyirle başladı.
Asya tarafında ise pozitif bir seyir öne çıkarken, ABD’nin Çin’e karşı uyguladığı yüzde 10’luk ilave gümrük vergisi bugün yürürlüğe girdi. Trump yönetiminin Çin ile görüşmeyi planlaması ve Kanada ile Meksika’ya yönelik gümrük vergilerini ertelemesi, yüzde 10’luk gümrük vergisinde müzakere olasılığını gündeme getirdi. Analistler, Çin’in müzakere etmeye sıcak baktığını ve ülkede devam eden zayıf iç talep ile gayrimenkul sorunlarının Çin ekonomisi için yeterince yıpratıcı olduğunu ifade ediyorlar.
Bu gelişmelerle kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,7, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 1 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 1,2 yükselirken, Çin’de tatil nedeniyle piyasalarda işlemler gerçekleşmiyor. Yurt içinde ise dün satış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 2,30 değer kaybederek 9.774,40 puandan tamamladı. Dolar/TL, dün yüzde 0,4 artışla 35,9777’den kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında yüzde 0,1 artışla 35,0120 seviyesinden işlem görüyor. Analistler, bugün yurt içinde reel efektif döviz kuru, finansal kesim dışındaki firmaların döviz varlık ve yükümlülükleri, yurt dışında ise JOLTS açık iş sayısı, fabrika siparişleri ve dayanıklı mal siparişleri verilerinin takip edileceğini belirtiyorlar.
Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:
- 14.30 Türkiye, ocak ayı reel efektif döviz kuru
- 14.30 Türkiye, kasım ayı finansal kesim dışındaki firmaların döviz varlık ve yükümlülükleri
- 18.00 ABD, aralık ayı JOLTS açık iş sayısı
- 18.00 ABD, aralık ayı fabrika siparişleri
- 18.00 ABD, aralık ayı dayanıklı mal siparişleri
KAYNAK: AA