Ukrayna-Rusya Savaşı Sonrası Avrupa’da Gaz Krizi

Ukrayna-Rusya Savaşı ve Gaz Krizi

Ukrayna ile Rusya arasındaki savaş devam ederken, bu kez de Avrupa’da bir gaz krizi patlak verdi. Rus enerji devi Gazprom’un Ukrayna üzerinden Avrupa’ya sağladığı doğalgaz akışında 2023 yılı itibarıyla sona eren bir anlaşma bulunuyordu. Ukrayna, bu anlaşmanın uzatılmasını reddetti. Bu gelişmenin ardından Gazprom, Ukrayna üzerinden Avrupa’ya doğalgaz sevkiyatını durdurma kararı aldı. Sevkiyatın durmasıyla birlikte Avrupa gaz fiyatları hızla yükselmeye başladı.

Yılın ilk işlem gününde Avrupa gaz fiyatları, yüzde 4,3’e varan bir artışla megavat-saat başına 51 euroya kadar çıkarak Ekim 2023’ten bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.

Depoları Doldurmanın Maliyeti Artacak

Tüccarlar, Rusya’nın doğalgaz akışının kesilmesinin birçok Orta Avrupa ülkesi için önemli bir arz kaynağı olan depolardan daha hızlı çekilmeyi tetikleyip tetiklemeyeceğini izliyor. Kıta genelinde gaz stokları, 2021’deki gaz krizinin yeniden patlak vermeye başladığı döneme oranla en hızlı şekilde azalıyor. 31 Aralık itibarıyla Avrupa Birliği’ndeki doğal gaz depolarının doluluk oranı yüzde 72,16’ya düştü. Bu oran Almanya’da yüzde 79,76, İtalya’da yüzde 78,80 ve Fransa’da ise yüzde 59,72 olarak kaydedildi.

Sevkiyatın durması, bazı ülkelerde sıcaklıkların sıfırın altına düşeceği tahminleriyle birlikte ısınma talebini artırabilir. Slovakya gibi ülkelerde ocak ortasına kadar sıcaklıkların eksi 7 dereceye kadar düşmesi bekleniyor. Stoklar ve diğer tedarikçilerin teslimatları sayesinde Avrupa’da bu kış gazın tükenmesi beklenmiyor; ancak tüccarların gelecek ısıtma sezonu için depoları doldurması daha da zorlaşabilir.

Önümüzdeki yaz için gaz fiyatları, kısa bir süre önce 2025-2026 kış fiyatlarının üzerine çıkarak stok yenilemeyi daha maliyetli hale getirmiştir. Rus doğal gazının Ukrayna üzerinden Avrupa’ya akışının sona ermesi, Asya’da da sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) fiyatlarının yükselmesine neden olabilir. Bu bağlamda, Rus gazının duracağına dair beklentiler, Avrupa’nın 2024 yılı gösterge doğalgaz kontratında fiyatları yüzde 50’den fazla artırdı. Bu artışlar, Japonya ve Güney Kore gibi ülkelerin büyük ölçüde bağımlı olduğu genellikle daha pahalı olan LNG’nin maliyetine henüz tam olarak yansıdığı söylenemez.

Türkiye Öne Çıkıyor

Rus gazını Avrupa’ya taşıyan ana boru hatları olan Kuzey Akım 1, Kuzey Akım 2 ve Yamal-Avrupa şu an atıl bir durumda. Ukrayna’dan sevkiyatın durmasıyla birlikte Türkiye, tek geçerli güzergah olarak ön plana çıkıyor. Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol, sevkiyatın durması sonrası yaptığı değerlendirmede, bu durumun Avrupa Birliği için yakın vadede bir arz güvenliği riski oluşturmadığını belirtmiştir. Ancak, sıvılaştırılmış doğalgaz ithalat ihtiyacının artabileceği ve bunun da 2025 yılında küresel gaz piyasalarının sıkılaşmasına yol açabileceği vurgulanmıştır. Ayrıca, Moldova’nın enerji güvenliğini sağlamak için ortaklarından daha güçlü destek alması gerektiği ifade edilmiştir.