Michel Butor’un ‘Değişim’ Romanı: Yeni Roman Akımının Bir Yansıması

Michel Butor’un “Değişim” Romanı Üzerine

Haber Merkezi Stendhal, “Kırmızı ve Siyah” eserinde, romanın uzun bir yol boyunca gezdirilen bir ayna işlevi gördüğünden bahseder. Butor’un “Değişim” romanı da, Léon Delmont’un iç konuşmalarını ve bilinç akışını yansıtan bir ayna konumundadır. Anlatıcı, okuyucuyu romana dahil etmek amacıyla, geleneksel roman anlatımından farklı olarak, ikinci çoğul şahısla kendini ifade eder. Bu eser, her biri kendi içinde üçe ayrılan üç temel bölümden oluşur. Kurgunun başlangıcı ve bitişi tren vagonunda gerçekleşir ve bu süre zarfı yaklaşık olarak yirmi iki saatten oluşur.

Yeni Roman akımının önde gelen eserleri arasında yer alan “Değişim”, 1957 yılında Renaudot Ödülü’nü kazanmıştır. Michel Butor’un bu şahane eserinin, Fransızca aslından yapılan çevirisiyle yayınlandığı unutulmamalıdır. Orta yaşlı bir adam olan Léon Delmont, Roma’daki sevgilisi Cécile’e sürpriz yapmak ve ona karısından ayrılma kararını bildirmek üzere Paris’ten trene biner. Ancak, tren yolculuğu boyunca yakasını bırakmayan anılar, aniden beliren hayaller, tereddütler ve iç hesaplaşmaların girdabında, Léon Delmont sonunda makas değiştirecek ve beklenmedik bir karar alacaktır.

ÖDÜL ALAN ROMAN

Ana karakterin fiziksel yolculuğu kadar ruhsal yolculuğunu da konu edinen “Değişim”, sıradışı anlatım tekniği ve ikinci şahıs kipinde ilerleyen hikâyesiyle, 1950’lerde Fransa’nın edebiyatına damgasını vuran Yeni Roman akımının önde gelen eserleri arasında yer alıyor. Michel Butor’un 1957’de Renaudot Ödülü’nü kazanan bu romanı, sürrealist yazar Michel Leiris’in incelemesiyle birlikte okuyuculara sunulmaktadır.

Sayfa: 320
BÜYÜYEN MESAFELER

Tren istasyonundan ayrılırken soluk soluğa size el sallayan Cécile’i izlerken, mesafe gitgide büyüyerek ufalacak ve bir süre sonra rahatsız edici gece yolculuğu için yerinize oturacaksınız. Bu noktada kitap okumak bile aklınızda olmayacak; çünkü tüm düşünceleriniz Cécile’in etrafında dönecek. O kadar ki, kompartımanınızdaki diğer yolcular ve Roma Tuscolana, Roma Ostiense, Roma Trastevere banliyö istasyonlarındaki peronlarda tren bekleyen herkes, size onun gözleriyle bakıp, onun dudaklarıyla gülümseyecek gibi hissedeceksiniz.

MİCHEL BUTOR’A DAİR…

Michel Butor, 14 Eylül 1926’da doğdu. Fransız roman ve deneme yazarı olan bu usta isim, Sorbonne Üniversitesi’nde felsefe eğitimini tamamlayarak, ünlü filozof Gaston Bachelard’ın öğrencisi oldu. Çeşitli ülkelerde, Selanik, Manchester ve Cenevre’de dersler vererek, edebiyat dünyasına katkıda bulundu. 1970 yılında Vincennes Üniversitesi’nde profesörlük görevine getirildi. Fransa’da 1950’li yıllarda ortaya çıkan Yeni Roman akımının önde gelen temsilcilerinden biri olmasına rağmen, bu akımın diğer yazarlarından aşırılıklardan kaçınarak farklı bir yol izledi. İlk deneysel romanı “Passage de Milan” (1954), ardından Manchester’da geçirdiği günleri konu alan “L’emploi du temps” romanı geldi. Yazar, 26 Ağustos 214’te hayata veda etti.